Recente reacties

wtf?

Ik woon mijn hele leven in Gent en heb dit nog nooit gehoord. Echt boerkestaal.

Het washandje voor de poep: Vaneigens

Dit lemma had ik al een tijd onder de knop maar er kwamen steeds weer nieuwe voofbeeldzinnen bij. Vlamingen smijten wat af…

Hij zou ze technisch gezien wel onafhankelijk kunnen bedacht hebben (zeker ‘lenterig’, dat een normale bn-afleiding is van een zn), maar uw opmerking is zeker terecht. De VRT heeft natuurlijk ook zijn mythevorming nodig.

Welkom Marc De Coster.
Analoge opmerking voor lenterig, zie reactie aldaar.

ochtendgrijs

Ochtendgrijs werd slechts populair gemaakt door Frank Deboosere maar zeker niet door hem bedacht. Het werd al opgetekend begin 20e eeuw (lang voordat Frank geboren werd).
Zie hiervoor:
https://www.ensie.nl/woordenboek-van-populair-taalgebruik/ochtendgrijs

“Een kindje kopen”

Toegevoegd door Me-ik (08 Apr 2023 13:34):

De uitspraak of het gezegde werd gebruikt door preutse mensen. Het was makkelijker om een onwetende persoon (kind, minder verstandige, onervaren enz…) dit op de mouw te spelden dan echt uit te leggen hoe en waar kinderen vandaan kwamen. Het was een soort geheimtaal onder de ouderen en volwassenen.
Tegen een ouder zusje of broertje vertelden ze dan: " We zijn aan het sparen voor een zusje of broertje voor jou. En als we genoeg geld hebben gaan we het kopen voor jou. "
De uitspraak “sparen” werd gebruikt voor de tijd/periode van de zwangerschap. Eerst sparen, dan kopen. Eerst zwanger dan pas bevallen.
De mensen mochten niet spreken over zulke dingen, het werd besproken met een taal dat je kan vergelijken met de sint en alles eromheen. Ouders doen dan geheimzinnig tegenover de kinderen en verzwijgen waar de geschenken werkelijk vandaan komen.

dozeke

In het Brabants en Limburgs sprekende gedeelte van Vlaanderen is een blikje een “dozeke”, een “deeske” of een"buske".

Welkom Kathy_A. Ik vrees dat blik, blikje SN is en geen typisch Vlaams.

bv. smulweb.nl:
“Laat een blikje erwten uitlekken of snij een appel in fijne blokjes. Meng alles goed dooreen in een grote kom en voeg hieraan wat peper en zout toe.”

Met een beetje geluk wordt ‘de kasseigeit’ ook een woord, die vreten namelijk netjes het gras tussen de kasseien weg. “Ik hoop dat ze de volgende keer ook de kasseien opvreten”, zei een koerser.

Kindje kopen en kinneke kopen staan er bij mijn weten al heel lang in. Ik denk niet dat dit Standaard Nederlands is. Wellicht kan deze zeer goede beschrijving beter als reactie onder een van de bestaande lemma’s geplaatst worden.

In het Vlaams via het Frans, en in het Nederlands via het Engels? Het zou niet den eerste keer zijn, maar anderzijds gebruiken ze in NL ook gewoon klare taal, klare lucht, opklaren, enz. Misschien is het vooral de uitdrukking “het is klaar dat” (c’est clair, it’s clear).

Maar dan zit er mij toch nog iets dwars: voor ‘klaar’ in de betekenis ‘gereed’ zeg ik ‘klèèr’, met een zwaarlange e, maar voor ‘klaar’ in de betekenis ‘helder’ zeg ik ‘klaar’ met een lange a. Hebben we hier met een dubbele ontlening, of met een betekenisontdubbeling te maken?

Van Dale 2023 online geeft de verklaring ‘duidelijk’ bij klaar ongemarkeerd weer met als voorbeeld ‘klare taal’.

Anderzijds wordt een naast in het vnw ook in het Zuidnederlands Woordenboek (1981) weergegeven:
Duidelijk (te onderscheiden); gemakkelijk te doorzién, begrijpelijk, verstaanbaar; – het is klaar (dat -), duidelijk; – iets in het klare trekken, iets ophelderen, klaren, in het reine brengen (gall., naar fr. tirer au clair).

Vroeger Vlaams en nu SN?

‘Gunders getweêënt/gedrijent/…’ is voor mij ook een normale manier om meerdere mensen tegelijk aan te spreken. Idem voor ‘zunders getweêënt/…’, maar vreemd genoeg zou ik het in de 1e persoon meervoud niet direct gebruiken. Misschien omdat ik ‘wij’ zeg, en ‘wijs getweêënt/…’ niet echt klinkt.

Hoe zoude dat noemen, een collectief persoonlijk voornaamwoord? Komt dat ook in een of andere vorm voor ten oosten van de Schelde?

“Gunders getweêënt kunt toch van makander nie afblijven he.”
“Sedert da ze me hunder(s) gevierent naar ’t hol van Pluto verhuisd zijn, hebben ze noôit nie meêr iet laten weten.”

Merk ook op dat ik alleen in de tweede voorbeeldzin de s van de partitieve genitief kan laten vallen. Ik vind niet direct andere voorbeelden online.

PajdW, ge moogt gerust in een reactie schrijven dat ge het niet eens zijt met de term pajotter, maar het is niet de bedoeling om de voorbeelden van anderen te overschrijven. Ik heb het oorspronkelijke voorbeeld hersteld.
Ge kunt uw mening wel altijd kwijt in een reactie.

PajdW, ge moogt gerust voorbeelden toevoegen, maar het is niet de bedoeling de voorbeelden van anderen te verwijderen. Ik heb het voorbeeld van de Bon teruggesplaatst.

PajdW, ik heb uw opmerking in bovenstaande reactie gezet want het is niet de bedoeling een lemma van iemand anders op die manier te overschrijven. Maar ge moogt er natuurlijk altijd uw gedacht over hebben.

Reactie van PajdW (01 Apr 2023 13:47):

Voor een inwoner van het Pajottenland bestaat maar één juiste benaming nl. “Pajot”. De auteur F.J. De Gronckel alias F.J. Twyfelloos van het boekje “’T Payottenland” noemt zichzelf “advocaat en Payot” en draagt het op “Aen alle vrye en vrolijke Payotten”. Waarmee het duidelijk is dat hiermee over de inwoners van de streek gaat. Zie: R.De Wolf in Pajottenland. Een land om lief te hebben, herziene uitgave 2007, 592p, Lannoo, ISBN 978-90-812-3321-7.

Eerder 'niet droog' in het Westvlaams

Hallo,

In het Westvlaams dat ik ken is nes nog iets droger dan vochtig, zonder droog te zijn. Het voorbeeld van de cake wordt daarbij meestal gegeven om het uit te leggen: een cake is het best als ie net niet droog is. Een vochtige cake zou niemand willen.
Ik heb het ook horen gebruiken als beschrijving voor de (landbouw)grond. De grond is al maar nes nie meer. Maw, de grond staat op het punt om droog te vallen, maar het is nog net haalbaar voor de planten.

Leo

Ja, sofort is een Duits woord dat in het Vlaams binnengeslopen is. Zoals sacoche een Frans woord is dat in Vlaanderen gebruikt wordt.
Ik zal het in het lemma vermelden.