Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #181 17 July 2024: oogverblinding

    oogverblinding
    (de ~, vr. zst. nw. geen mv.)

    schone schijn, bedrog

    vnw

    VD2014 online: Belgisch-Nederlands, boerenbedrog

    “Kapitaalsbescherming of oogverblinding – geeft de bank je een paraplu als de zon schijnt en vraagt ze hem terug als het regent… ?” (Website Universiteit Hasselt)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (02 Jul 2024 05:23)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Jul 2024

    👍
    258

    #182 16 July 2024: jeugdbeweging

    jeugdbeweging
    (zn. v.; ~en)

    Wikipedia: De term jeugdbeweging heeft in Nederland en Vlaanderen verschillende betekenissen:
    In Vlaanderen verstaat men onder de “jeugdbeweging”: organisaties waar kinderen één dag in de week (dikwijls zaterdag of zondag) naartoe kunnen. Ze kunnen er onder begeleiding van vrijwilligers gedurende enkele uren deelnemen aan allerlei activiteiten.
    In Nederland wordt onder de “jeugdbeweging” verstaan: een “specifieke, aan bepaalde historische omstandigheden gebonden, jeugdbewogenheid die in uiterste consequentie, uit onbehagen over de maatschappelijke toestanden en verhoudingen, een verlangen inhield naar een nieuwe mens en een nieuwe gemeenschap” en die “in zijn optimale vorm gekenmerkt (wordt) door een zich afgrenzen van en soms zelfs door een verzet tegen de oudere generatie en derhalve door het niet accepteren en dus ontbreken van volwassen leiders”.

    Ongemarkeerd in Van Dale 2018 met de VL betekenis
    google 2018:
    “jeugdbeweging” .BE ; .NL (>99.000)
    “jeugdbewegingen” .BE (>72.000) ; .NL (>26.300)
    “bij de jeugdbeweging” .BE (>31.900) .NL (>6.800)

    vgl. dag van de jeugdbeweging

    De regen viel bij momenten bij bakken uit de hemel, de uniformen waren doorweekt, maar wie bij de jeugdbeweging is, is wel wat gewend. (gva.be)

    «Jongeren die lid zijn van een jeugdbeweging gaan vlugger een uitdaging aan. Ze zeggen vlugger wat ze denken, proberen conflicten op te lossen en weten dat de groep pas werkt als iedereen rekening houdt met iedereen.» (klasse.be)

    Kinderen die naar de jeugdbeweging gaan, zijn socialer en maken sneller vrienden. (libelle.be)

    Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) erkent de Vlaamse jeugdbewegingen en 3 processies als immaterieel erfgoed. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Jul 2024 18:57)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Jul 2024

    👍
    202

    #183 15 July 2024: katholieker zijn dan de paus

    katholieker zijn dan de paus
    (uitdrukking)

    al de regels heel minutieus volgen

    zelfde betekenis: paus, heiliger dan de ~ zijn

    “In Vlaanderen worden vrachtwagens in een aantal gevallen twee keer per jaar gekeurd. “Vandaag is Vlaanderen katholieker dan de paus”, stelt Paul Van Miert vast. “Totaal wereldvreemd, want ondertussen rijden onze wegen vol vrachtwagens die één keer per jaar gekeurd worden.” (n-va.be 14 juli 2016)

    “In de materialen die we gebruiken om oude meubelen een nieuwe toplaag te geven – laminaat, lijm, verf – zijn we niet katholieker dan de paus.” (radicalevernieuwers.be)

    “Minister Vera Dua : Mijnheer de voorzitter, dames en heren, deze problematiek ligt me na aan het hart. We kennen allemaal de Waalse houding over bewerkte producten afkomstig van mest. Op dat vlak zijn ze katholieker dan de paus. Als het gaat over ons afval, wordt echter heel wat soepeler opgetreden.” (https://docs.vlaamsparlement.be/ 11/02/2003)

    “En België wil weer katholieker dan de paus zijn ? Geef de gevaccineerden wat vrijheid terug.” (reactie in hln.be 04/05/2021)

    “De Nederlanders zijn katholieker dan de paus als het om inflatiebestrijding gaat. Zij hoeven het Duitse model niet te prijzen – ze leven er gewoon naar…” (tijd.be
    21 feb. 2011)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door de Bon (10 Oct 2021 16:11)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Jul 2024

    👍
    5

    #184 14 July 2024: babysit

    babysit
    (znw. de ~ (v./m.), ~s/~ten)

    SN/NL: babysitter

    wordt in NL veel minder gebruikt dan ‘babysitter’, terwijl het in VL juist omgekeerd is

    Vlaamse app vindt betrouwbare (en beschikbare) babysits (standaard.be)

    Bumba – De babysit (kinderboek van Gert Verhulst)

    Als babysit ben je populair bij de kindjes die ongetwijfeld aan hun ouders vragen “wanneer komt de babysit nog eens?”. (gezinsbond.be)

    > andere betekenis van babysit

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (30 May 2021 20:39)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Jul 2024

    👍
    20

    #185 13 July 2024: onvrijwillig

    onvrijwillig
    (bn, bw)

    niet opzettelijk, niet intentioneel

    vn<: in België ook: onopzettelijk, onwillekeurig

    Van Dale 1995: 1. niet vrijwillig, gedwongen 2. (Belg. gallicisme) onwillekeurig

    Van Dale 2018 online: BE

    De Jean sloeg ne plateau uit de garçon zijn handen. ’t Was wel onvrijwillig: Hij strekte zijn arm achteruit en had die garçon niet zien aankomen. Zeven pinten tegen de korst.

    Knack.be: Dokter Conrad Murray, de lijfarts van Michael Jackson, is schuldig bevonden aan onvrijwillige doodslag op de Amerikaanse popster.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jun 2024 09:25)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Jul 2024

    👍
    302

    #186 12 July 2024: onverlet laten

    onverlet laten
    (bn.)

    onaangeroerd laten, eraan voorbijgaan

    vnw: onverlet
    -iets onverlet laten: iets onbesproken laten, onaangeroerd laten
    -niets onverlet laten: alles in het werk stellen

    Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen

    zie ook niets onverlet laten

    taaladvies.net: Bij de besprekingen werd het punt van de aanwerving van nieuwe leden onverlet gelaten. (in België, geen standaardtaal)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jun 2024 06:46)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Jul 2024

    👍
    186

    #187 11 July 2024: ontvetten

    ontvetten
    (ww. ontvette, ontvet)

    figuurlijk: afslanken door besparen, inkrimpen,…

    vnw: inkrimpen, downsizen van bedrijven, organisaties

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    zie ook ontvetting

    destandaard: ‘BOIC moet ontvetten’

    Het ontvetten van de staat is een klassiek thema in aanloop van de verkiezingen.

    hbvl.be: Natuurlijk is ontvetten en besparen op nutteloze kosten of het tegengaan van verspilling zeer nuttig, maar ik denk dat we ook moeten investeren in spierversterking van het overheidsapparaat.

    demorgen.be: Een partij die aan de ene kant zegt: ‘we willen privatiseren, de overheid moet ontvetten’ en aan de andere kant gaat zeggen dat de overheid die opdrachten zou moeten uitvoeren terwijl er anderen zijn die dat beter, efficiënter en vooral goedkoper doen, snap ik niet goed", zei Beke.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (23 Jun 2024 08:25)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Jul 2024

    👍
    278

    #188 10 July 2024: ontsnappen

    ontsnappen
    (ww. ontsnapte, ontsnapt)

    ontgaan

    vnw:
    -ik ontsnap niet aan de indruk dat: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat
    -dat woord is me ontsnapt: ontglipt, ontvallen

    in deze betekenis standaardtaal in België
    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    Dat onstnapt mij nu efkes maar ik zal er seffens wel terug op komen.

    Sorry, maar uw naam is mij ontsnapt. Wilt ge hem nog eens zeggen alstublieft?

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Jun 2024 07:17)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Jul 2024

    👍
    243

    #189 09 July 2024: ontgraven

    ontgraven
    (ww. ontgroef, ontgraafde, ontgraven)

    SN: opgraven (ontgraven bestaat in SN in technische zin: een bodemlaag ontgraven)

    vnw: opgraven: een lijk ontgraven

    vgl. ontgraving

    Wanneer een familielid overlijdt, kan je als nabestaande vragen een eerder overleden familielid samen te begraven. Dat wil zeggen dat de stoffelijke resten van dat eerder overleden familielid worden ontgraven en bijgeplaatst in een gezamenlijke concessie. ([email protected])

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Jun 2024 11:34)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Jul 2024

    👍
    236

    #190 08 July 2024: ontegensprekelijk

    ontegensprekelijk
    (bijwoord)

    zeker en vast, niet tegen te spreken, onmiskenbaar

    vnw: ontegenzeggelijk, onweerlegbaar

    google2013: .BE (> 230.000) ; .NL (>34.000)

    NL: ontegenzeglijk

    Sporters die cocaïne nemen, ondervinden daar ontegensprekelijk een voordeel van. (De Morgen)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Jun 2024 11:32)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Jul 2024

    👍
    304

    #191 07 July 2024: ontdubbelen

    ontdubbelen
    (ww., ontdubbelde, heeft ontdubbeld)

    1. in twee delen opsplitsen
    2. verdubbelen

    vnw: splitsen
    -een trein ontdubbelen: een tweede, extra trein inzetten

    DS2015 standaardtaal

    Van Dale: (BE) een tweede exemplaar toevoegen van (m.n. wanneer het genoemde overbelast dreigt te raken)
    een snelweg, startbaan, schoolklas, trein, productielijn, functie
    synoniem: splitsen, verdubbelen

    DB & Co gallicisme (dédoubler) voor splitsen

    vgl. ontdubbeling

    1. Er zijn momenteel zoveel kleuters in de gemeentelijke basisschool in Tollembeek dat de klassen werden ontdubbeld.

    2. De fietspaden werden ontdubbeld en zichtbaarder gemaakt door ze een rode kleur te geven.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jun 2024 08:04)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Jul 2024

    👍
    337

    #192 06 July 2024: onschuldige hand

    onschuldige hand
    (uitdr.)

    het lot, bv. een neutrale persoon die door trekking een winnaar aanduidt

    vgl. onschuldige kinderhand

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Onze winnaar is bekend! De onschuldige hand van “onze klenne”, Dieter heeft Maggi Kemerlinckx als winnares getrokken. (facebook)

    Er werd dan maar gezocht naar een onschuldige hand die uit een Olense pot de naam van de winnaar mocht opdiepen (nieuwsblad.be)

    Uit alle correcte oplossingen selecteerde een onschuldige hand tien winnaars. (diksmuide.be)

    Bij een ex aequo van de schiftingsvraag zal de winnaar door een onschuldige hand bepaald worden. (ergosleep.com)

    De trekking van de schiftingswedstrijden werd toevertrouwd aan de zeer onschuldige hand van de computer. (gbzavzw.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Feb 2022 06:47)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Jul 2024

    👍
    5

    #193 05 July 2024: ons

    ons
    (vnw)

    onze (bij vrouwelijke en meervoudige woorden)

    vnw:
    ons: in België vaak niet verbogen
    -ons kat: onze
    -ons vader en ons moeder: vader en moeder
    -ons Mieke: Mieke

    taaltelefoon.be: Het bezittelijk voornaamwoord ons krijgt de vorm onze als het bij een de-woord of een meervoudig woord staat.(…) Bij een enkelvoudig het-woord is ons de correcte vorm.

    ongebruikelijk in West-Vlaanderen

    Ons vrienden voelden zich “bevrijd”. (Louis van Dievel – vrt.be)

    Als, als, als? Als ons kat melk gaf dan was’t een koe.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jun 2024 08:00)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Jul 2024

    👍
    29

    #194 04 July 2024: onrechtstreeks

    onrechtstreeks
    (bn., bw.)

    niet rechtstreeks, indirect

    vnw:
    -onrechtstreekse belastingen: indirecte belastingen
    -onrechtstreekse vrije trap (schop): indirecte vrije trap

    Belgisch-Ned. volgens het Referentiebestand Belgisch-Nederlands:
    “Commentaar 2004:
    Bron: Lijst N-DK – de Google-frequentie kan hier voor verwarring zorgen: het gaat hier wel degelijk om een belgicisme: het item wordt ongeveer 13x meer gebruikt op Google.be”

    DS2015 standaardtaal

    Van Dale 2016 online: BE

    Onrechtstreeks zal de nieuwe maatregel ons wel treffen.

    De scheidsrechter floot en blauw-zwart kreeg een onrechtstreekse vrije trap.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jun 2024 07:57)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Jul 2024

    👍
    317

    #195 03 July 2024: onpaar

    onpaar
    (bn.)

    oneven aantal, niet deelbaar door 2

    vnw

    taaladvies.net: standaardtaal in België

    DS2015 standaardtaal

    zie ook paar

    We zijn met een onpaar aantal, we kunnen geen twee gelijke ploegen maken. Wie speelt er pisser?

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jun 2024 07:52)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Jul 2024

    👍
    305

    #196 02 July 2024: onnozelaar

    onnozelaar
    (de ~ (m.), -s)

    Iemand die geen kwaad uitricht, maar u wel een spiegel voorhoudt, omdat ge u ergert aan zijn gedrag.

    vnw: domkop, dwaas, naïeveling

    In NL meer: ‘onnozele(n)’ cq ‘onnozele hals’

    Woordenboek der Nederlandsche Taal:
    Modern lemma: onnozelaar
    Een onnoozel mensch, een idioot; alleen in Zuid-Nederland.
    “De arme jongen schijnt een onnoozelaard of een domkop”, Conscience

    Van Dale
    onnozelaar (dem; onnozelaars)
    1.(beledigend) idioot, onnozel mens, dwaas

    zie ook grappigaard

    Onnozelaars zijn dikwijls kinderen. De waarheid komt uit de kindermond. Kinderen handelen niet altijd zoals de grote mensen zouden willen en worden gemakkelijk voor ‘onnozelaar’ versleten.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Jun 2024 05:27)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Jul 2024

    👍
    401

    #197 01 July 2024: onklopbaar

    onklopbaar
    (bn.)

    niet te overtreffen

    vnw: niet te verslaan, onoverwinnelijk, onovertrefbaar: onklopbare prijzen

    Van Dale 2018 online: BE

    vgl. ook onklopbaar, ~ zijn

    Profiteer van onklopbare solden bij Krëfel! (krefel.be)

    PREVIEW: De onklopbare danspasjes van Sam Gooris | VTM

    “Onklopbare” Vermaelen oogst lof na Clásico | De Krant | HLNHLN.be

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Jun 2024 05:25)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Jul 2024

    👍
    136

    #198 30 June 2024: onkennelijk

    onkennelijk
    (bn.)

    onherkenbaar

    vnw

    Van Dale 2018 online: BE

    Er is niets dat zo onkennelijk van zichzelf vervreemdt, als een mens die in een groep belandt. (Quotes op woorden.org)

    Allebei stellen ze een Christuskop voor. Die van het Knechtjeshuis is nog de oude, verweerde en onkennelijk geworden steen. (verbeelding.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Jun 2024 05:24)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Jun 2024

    👍
    103

    #199 29 June 2024: vrolijke vrienden

    vrolijke vrienden
    (uitdr.)

    wanneer men al dan niet pejoratief wil uitdrukken dat het om dikke vrienden gaat

    In de algemene taal gekomen na het lied Vrolijke Vrienden van nonkel Bob (nonkel Bob, de ~)

    voluit ook: ‘vrolijke, vrolijke vrienden’

    zie ook vezamellemma Vlaamse TV

    Vrolijke, vrolijke vrienden onder elkaar. Maar niet tussen de krijtlijnen, waar ze elkaar hopelijk niet opnieuw te lijf gaan zoals voorbije zondag in het Constant vanden Stockstadion. (pallieterke.net/)

    Dat is de bedoeling van een goed debat. Jullie zitten hier echter op dit forum om jullie achterlijke voorgekauwde katholieke nonsens van de kansel te preken, in het oneindige, in de eeuwigheid. Ga dat in jullie parochiehuis doen als vrolijke vrolijke vrienden onder elkaar! (forum.politics.be)

    Stripweb, uw online stripwinkel. De plaats om online strips de strip of het boek Joviale hamster en zijn vrolijke, vrolijke vrienden te bestellen. (stripweb.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 May 2024 16:31)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Jun 2024

    👍
    182

    #200 28 June 2024: lessen, ~ trekken uit

    lessen, ~ trekken uit
    (idioom)

    < Fr. tirer des leçons
    NL/SN: lering trekken uit, ergens van leren

    “Het is duidelijk dat er fouten zijn gemaakt, anders zou de minister geen ontslag nemen. Het ontslag neemt de vele vragen niet weg, bijvoorbeeld wie er allemaal op de hoogte was van dat rapport van de Europese Commissie. We moeten hier lessen uit trekken.” Kristof Calvo, deredactie.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 22:49)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Jun 2024

    👍
    247

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.