Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #181 28 November 2024: personencultus

    personencultus
    (z.n. de ~ (m.) mv ongebruikelijk )

    een cultuur waarbij de persoon belangrijker wordt dan zijn of haar ideeën

    NL: persoonsverheerlijking, poppetjescultuur

    vnw: persoonsverheerlijking

    Het bitse gevecht rond Vooruit-voorzitter Conner Rousseau toont de limieten van de personencultus in de Wetstraat. (De Tijd)

    Te weinig openstaan voor dialoog. Volgens professor Politieke wetenschappen Bram Wauters ligt dat onder meer aan de nieuwe personencultus bij Groen. (Radio1)

    Voorkeurstemmen wijzen op groeiende politieke personencultus. De Vlaamse politiek wordt presidentiëler, leert een studie van de Universiteit. (De Tijd)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Oct 2024 11:59)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Nov 2024

    👍
    3

    #182 27 November 2024: personaliteit

    personaliteit
    (zn. v.; ~en)

    belangrijk persoon, persoon van aanzien, prominent iemand, VIP

    vnw:
    •hoge gast, vooraanstaande, prominente figuur
    -personaliteiten: prominenten

    VD2017 online: BE

    DS2015 standaardtaal

    Maar de clerici speelden – op een aantal belangrijke personaliteiten na – een kleinere rol in de raden dan hun aantal zou doen vermoeden. (Staatsvorming en vorstelijke ambtenaren in het graafschap Vlaanderen – Jan Dumolyn)

    Het huis ontving tal van bekende personaliteiten terwijl de tuin vaak het toneel was voor feesten. (tenerife-reisgids.be)

    Tijdens zijn lange carrière speelde hij tegen vele grote schakers en ontmoette hij vele personaliteiten waaronder Churchill en Fidel Castro. (karpovdeinze.be)

    Dit fenomeen is zo bekend geworden omdat hij een beroemde personaliteit was, dat dit zelfs in de wetenschappelijke annalen van de boeken en documenten die van zijn studiecentum afkomstig waren af en toe vermeld staat als anekdote. (aura-oasis.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Oct 2024 08:33)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Nov 2024

    👍
    145

    #183 26 November 2024: pepe

    pepe
    (de ~ (m.), ~s)

    - grootvader, opa
    - peter

    vnw: pépé:
    •opa, grootvader
    •peter

    uitspraak pépé

    ook: peepee

    Frans: (informeel) pépé, grootvader < van père, vader

    zie ook mémé

    zie ook verzamellemma mensen

    Mijn pepe kon uren vertellen over de kabouterkes.

    Kleinzoon Jonathan Bosman is diep geraakt door het overlijden van zijn pepe. (nieuwsblad.be)

    Bij ons is dat niet goed opgelost. In de familie van mijn vrouw is “pepe” voor de peter en “meme/meter” voorbehouden voor de meter. (beyondgaming.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Nel en laatst gewijzigd door Apap (08 May 2025 18:31)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Nov 2024

    👍
    389

    #184 25 November 2024: witte pens

    witte pens
    (vaste woordverbinding)

    worst bereid met brood, melk, ei en varkensvlees
    zie pens, Luikse pens, zwarte pens

    vnw: witte pens: worst waarin brood is verwerkt

    Witte pensen worden sinds jaar en dag verbonden met zwarte pensen, maar zijn een totaal ander product. Witte pensen zijn wit omdat er voor de bereiding geen varkensbloed wordt gebruikt. (http://www.streekproduct.be/producten/detail.phtml?id=780.)

    In de Antwerpse Kempen zijn de witte pensen werkelijk hagelwit. Groene kruiden worden er niet gebruikt. (streekproduct.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Oct 2024 08:25)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Nov 2024

    👍
    331

    #185 24 November 2024: pennentrek

    pennentrek
    (z. nw. de ~ (m.) ~ken)

    doorgaande beweging met een pen meestal in de zin van een handtekening met drastische gevolgen

    vnw

    NL: pennenstreek

    ook: pennetrek (zie voorbeelden)

    Met één pennentrek maakte de president vandaag een einde aan alle transatlantische verdragen. (Journaal)

    De eerste pennentrek van president Trump viseert Obamacare. (deredactie.be)

    Dat ze positieve verwezenlijkingen van haar voorganger niet met één pennetrek ongedaan maakt. (vrt.be)

    Er zijn politici die de hoop nog koesteren dat deze splitsing met een pennetrek kan gebeuren, zonder enige toegeving. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Oct 2024 08:20)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Nov 2024

    👍
    207

    #186 23 November 2024: pelpatat

    pelpatat
    (zn. m., ~en )

    aardappel in de schil gekookt en zo opgediend
    ook pellepetat

    zie ook patat; pelaardappel

    vnw

    In de winter maakte ons moeder wel eens pelpatatten met savooiekool klaar en daar aten we dan een droge haring bij.

    Je kan dit koud eten maar ik heb dit lauw opgesmikkeld met een vers gekookte pelpatat van het veld. (tlekkerland.be)

    Over de gastronomische verfijning van een pistolet met gekapt heb ik jaren geleden al eens geschreven in Tram 81 en sprot met pelpatatten hebben we pas gehad. (bruzz.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (14 Oct 2024 10:28)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Nov 2024

    👍
    205

    #187 22 November 2024: wetstraatjournalist

    wetstraatjournalist
    (zn. m.; ~en)

    journalist gespecialiseerd in de nationale politiek van de Wetstraat
    Opm: Theoretisch zou dit enkel de federale politiek betreffen, maar in de praktijk ook de regionale (Vlaanderen, Brussel, Wallonië).

    zie ook wetstraatwatcher

    hln.be: De 32-jarige Buxant werkte de afgelopen negen jaar achtereenvolgens als Europees verslaggever en Wetstraatjournalist bij La Libre Belgique.

    facebook.com: Wetstraatjournalist Ivan De Vadder zal na dit seizoen niet langer ‘De Zevende Dag’ presenteren.

    lannoo.be: Niemand is beter geplaatst om de politieke aardschokken van de voorbije 15 jaar zo accuraat te vatten als wetstraatjournalist Marc Van de Looverbosch.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 12:46)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Nov 2024

    👍
    208

    #188 21 November 2024: pedalo

    pedalo
    (znw. de ~ (m.), ~’s)

    waterfiets

    vnw: waterfiets

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4 : Het woord komt uit het Frans en is samengesteld uit ‘pédale’ en ‘eau’.

    In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘pedalo’ herkend door:
    30 % van de Nederlanders;
    76 % van de Vlamingen. (wiktionary.org)

    Vlaamse uitspraak: ·da·loo

    zie ook verzamellemma wegcode

    BCL paddle boats (19146840449)

    Hedde da al nekeer gedaan, azo me ulder getweeënd me de pedalo rondvaren? Da’s geestig zenne.

    Onze vloot van goed onderhouden pedalo’s staat klaar om aan al je behoeften te voldoen. (kleinstrand.be)

    In de laatste communicatie spreekt de stad nu ook over de mogelijke verhuur van kajaks, pedalo’s en sups. (vrt.be)

    Of wat dacht u van verschillende themaspeeltuinen, een waterspeeltuin en een vijver met elektroboten, roeiboten en pedalo’s? (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (21 Nov 2024 23:09)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Nov 2024

    👍
    80

    #189 20 November 2024: peda

    peda
    (znw. de ~ (v.), ~’s)

    studentenhome

    vnw: verkorting van pedagogie: tehuis voor meisjesstudenten, studentenhuis

    De peda’s waren vroeger gescheiden voor de jongens en de meiskes en met strikte bezoeksregels, maar den dag van vandaag is dat allemaal veel losser geworden en zijn der geen aparte jongens- en meiskespeda’s niet meer. Zou dat tot meer rondpoeperij geleid gehad hebben?

    Op zoek naar een kamer in de Mechelse regio? Dan is ons warm internaat (vanaf 15 jaar) en peda (voor studenten) de oplossing! (pedarooienberg.staging.kitosscholen.be)

    Enkele topics over onze peda. Voor secundaire studenten vanaf de derde graad, kan je in ons internaatsrestaurant kiezen voor vol pension, indien gewenst. (delasalle.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Oct 2024 07:45)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Nov 2024

    👍
    29

    #190 19 November 2024: pechdienst

    pechdienst
    (de ~ (m.), ~en)

    wegenwacht, wegenhulp, een garagebedrijf dat bijstand geeft bij pech onderweg

    vnw: wegenwacht of andere hulp bij autopech

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 4

    Van Dale 2017 online: BE: organisatie die hulp verleent aan automobilisten en motorrijders met pech

    zie ook pechverhelping, pechverhelpingsdienst; verzamellemma wegcode

    Men heeft de pechdiensten van Touring, VTAB

    Directrice Van Keerberghen relativeert die versie van de feiten: “Wij hebben een beroep gedaan op een soort van pechdienst voor autobussen.” (vrt.be)

    Dronken chauffeur belt politie in plaats van pechdienst. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Flipper en laatst gewijzigd door nthn (19 Nov 2024 13:32)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Nov 2024

    👍
    367

    #191 18 November 2024: prioritair voertuig

    prioritair voertuig
    (begrip)

    wegcode: voertuig van de politie of hulpdiensten dat uitgerust is met licht- en geluidssignalisatie en dat in bepaalde gevallen voorrang heeft op andere voertuigen

    NL: voorrangsvoertuig

    zie prioritair

    “Vanaf 1 oktober wordt het principe van de “reddingsstroken” voor prioritaire voertuigen bij filevorming geïntroduceerd." (vrt.be)

    De bestuurder van een prioritair voertuig dat een dringende opdracht uitvoert hoeft dit reglement niet na te leven met uitzondering van de artikelen 4, 8.4, 16.4, 20, 24, eerste lid, 3°, 35, 36, 37, 44.1, vierde en vijfde lid en 59.1 (wegcode.be)

    Eén bestuurder op vier weet niet hoe te reageren wanneer er een prioritair voertuig aankomt. (touring.be)

    Bestuurders van prioritaire voertuigen mogen, in welbepaalde omstandigheden, de regels van de wegcode overtreden. (secunews.be)

    Er zijn gewone chauffeurs die denken dat ze met een prioritair voertuig rijden.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (19 Nov 2024 13:31)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Nov 2024

    👍
    16

    #192 17 November 2024: wetstraatrat

    wetstraatrat
    (zn. v. -ten)

    pejoratief voor een doorgewinterd politicus van de Wetstraat

    Andere wetstraatratten zouden voor minder met een existentiële crisis sukkelen. (Carl Devos op deredactie.be)

    “De visie van een Wetstraatrat” is de titel van een boek geschreven door Yves Desmet.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 09:31)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Nov 2024

    👍
    188

    #193 16 November 2024: fishstick

    fishstick
    (de ~, ~s man. zelfstandig naamw.)

    gepaneerde langwerpige visbalkjes voor te bakken

    VD2015 online: BE

    NL: visstick

    Fishsticks met spinaziestoemp dat mag elke kleine.

    nieuwsblad.be: Voor vele kinderen zijn fishsticks de eerste kennismaking met vis. Ze lijken immers een beetje op gewone kroketjes.

    Iglo.be: Bak de Fish Sticks gedurende 6 à 8 min. Draai ze regelmatig om.
    Iglo.nl: Onze Vissticks bevatten Omega-3 en zijn een natuurlijke bron van selenium.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (02 Aug 2021 22:55)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Nov 2024

    👍
    241

    #194 15 November 2024: prijskamp

    prijskamp
    (de ~ (m.), ~en)

    examen, toets, concours

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    Wanneer moet ge beginnen studeren voor de prijskampen?

    > andere betekenis van prijskamp

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Hufmaster en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 04:32)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Nov 2024

    👍
    447

    #195 14 November 2024: langs voor

    langs voor
    (uitdr.)

    SN/NL: aan de voorkant, van voren, vooraan

    vnw: langs achter/voor/onder/boven: achter-/voor-/onder-/bovenaan, aan de achter-/voor-/onder-/bovenkant, achter-/voor-/onder-/bovenlangs

    zie ook langs

    ook met alle andere bijwoorden van plaats: langs achter, langs binnen, langs buiten, langs onder

    ook met een extra ‘van’: langs van voor, langs van achter, enz.

    ook met langst ipv langs: langst van voor, langst van achter, enz.

    “Combinaties als langs voor behoren niet tot de standaardtaal. Standaardtaal is aan de voorkant, van voren of vooraan.” (taaladvies.net)

    zie ook langs achter; naar voor, naar achter, naar onder; naar omlaag, naar omhoog; vanvoor; vanachter

    Auto knalt langs achter op tractor (standaard.be)

    Binnen langs de voordeur, langs achter weer buiten. (standaard.be)

    Gebouwen moeten gecompartimenteerd worden en voldoende vluchtwegen, langs buiten of via een brandwerende trapkoker (…) (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Jul 2023 11:29)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Nov 2024

    👍
    86

    #196 13 November 2024: omslag, onder gesloten ~

    omslag, onder gesloten ~
    (uitdr.)

    1) bij biedingen: het bod wordt in een gesloten omslag ingediend. Op de afgesproken datum worden alle omslagen geopend en wint het hoogste bod.
    2) anoniem, in een gesloten enveloppe

    google2017: .BE (>16.300) ; .NL (>1.000)

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    antoniem: onder open omslag

    vgl. onder gesloten enveloppe

    zie ook omslag

    1) Bouwpercelen Hoogvelden onder gesloten omslag (Rumst) – GVA

    1) Te koop / Te huur: Woning lochristi bieden onder gesloten omslag. (sogent.be)

    1) Het bod moet onder gesloten omslag ingediend worden. Op de omslag moet links bovenaan vermeld worden “offerte restgoederen en materialen”. (sint-laureins.be)

    2) Kandidaturen kunnen worden gericht aan de voorzitter via e-mail naar [email protected] of onder gesloten omslag naar Michel Grootjans – Domein de Renesse, Lierselei 30 te 2390 Malle (omeinderenesse.be)

    2) Elke ouder bezorgt zijn stem onder gesloten omslag terug aan de directeur. (olva-sintkatarina.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Jul 2022 06:51)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Nov 2024

    👍
    204

    #197 12 November 2024: palliatieve

    palliatieve
    (zn. v.)

    de afdeling palliatieve zorgen van een ziekenhuis

    zie ook verzamellemma geneeskunde

    telenet.be: Want ik rijd naar Ronse, naar de kliniek. Ik ben op weg naar Johan. Hij ligt op ‘de palliatieve’.

    Ik gaan vanzeleven niet een gasthuis binnen. Ik heb daar de bewegwijzering eens bestudeerd: spoed —> intensieve —> palliatieve —> R.I.P.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (22 Jul 2021 02:16)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Nov 2024

    👍
    229

    #198 11 November 2024: kasseirit

    kasseirit
    (de ~, v., ~ten)

    wielrennen: een rit over een kasseibaan

    Ronde van Frankrijk 2010 Wanze-Arenberg Andy Schleck en Fränk Schleck (4e) 6-07-2010 16-54-51

    Bij Education First-Drapac is het plan voor de kasseirit vergelijkbaar met dat van Team Sky. (hln.be)

    Gezien de weersomstandigheden, of het nu heet en kurkdroog is of spekglad van de regen, de kasseivreters mogen zich verwachten aan een helse kasseirit op de Koppenberg.

    Degenkolb verschalkt Van Avermaet en Lampaert in kasseirit naar Roubaix, Uran grote verliezer. John Degenkolb heeft de kasseirit naar Roubaix gewonnen. (hln.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Oct 2024 16:24)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Nov 2024

    👍
    143

    #199 10 November 2024: patronaat

    patronaat
    (het ~ , geen mv.)

    de werkgevers als georganiseerde groepering, werkgeversorganisatie

    vnw: groepering van werkgevers, de werkgevers

    Van Dale online: BE, bij de vak­bon­den de ge­za­men­lij­ke werk­ge­vers, m.n. als te­gen­par­tij van de bon­den

    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing hieronder)

    Voor de regering is het nooit eenvoudig om de sociale vrede te bewaren: het patronaat heeft zo zijn eigen standpunten.

    Oranje-blauw rechtser dan patronaat vraagt” (Titel)
    Het oranje-blauwe akkoord rond migratie dient enkel de werkgevers. (HLN091007)

    “patroons, patronaat”
    Niet gebruiken voor: werkgevers, werkgeversorganisatie.
    Van een patroon is sprake als eigenaar en baas samenvallen, zoals in de negentiende eeuw vaak het geval was. In alle andere gevallen is patroon verouderd en is werkgever de beste term. De werkgevers zijn gegroepeerd in werkgeversorganisaties, zoals het VEV." (http://www.vrt.be/)

    bloemlezing De Standaard:
    Met 50.000 tegen het patronaat – De Standaard
    Toen gold Vandeputte als de belangrijkste spreekbuis van het bedrijfsleven, het patronaat. (standaard.be)
    Zelf berekende het patronaat drie jaar geleden al dat de administratieve ,,rompslomp’’ de Belgische bedrijven jaarlijks meer dan 200 miljard …(standaard.be)
    Vier nationale toponderhandelaars voor het patronaat -Pieter Timmermans …(standaard.be)
    Het patronaat is voor een aanpassing, de vakbonden zijn radicaal tegen, net als minister van Financiën Didier Reynders.(standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Oct 2024 06:52)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Nov 2024

    👍
    351

    #200 09 November 2024: patron

    patron
    (de ~, (m.) , ~s)

    - baas van een bedrijf
    - cafébaas

    vnw:
    •eigenaar van een zaak, winkel
    •baas, chef

    zie ook patron, zelfwerkend ~
    uitspraak: op zijn Frans, maar zonder de Franse r

    zie ook patroon

    Luc Steeno:
    Want de patron, ja de patron
    Hij speelde accordeon

    De directeur van Maes roept: “Patron, drie Maeskes alstublieft.” (http://www.fundalize.com/ 07.04.06)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (07 Oct 2024 06:56)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Nov 2024

    👍
    323

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.