Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wijzigingen door nthn

    appelkok
    (de ~ (m./v.), -ken)

    abrikoos, in het Antwerpse ook perzik

    < via Spaans albercoque (nu albaricoque) en/of Portugees albricoque ontleend aan Arabisch الْبَرْقُوق‎ / al-barqūq < Grieks prekókkion < Latijn (Persicum) praecoquum praecox ‘de vroegrijpe (perzik)’.

    Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij appelkoos:
    Gewestelijke volksuitspraak, in verschillende streken in gebruik, voor abrikoos. — Te Maastricht zegt men appelekouw.
    — Voorheen ook apperkoos en in het Zuiden nog thans appelkok, evenals abrikok naast abrikoos.
    Men houdt voor goet Perseken op Apperkoos geoculeert, Verm. Landt-lev. (1668).
    — Appelkok, appelekok … Abrikoos, Cornelissen-Vervliet (1899).
    ’t Bleeke geel van fluweelige perziken en appelkokken, F. Timmermans, Pallieter (1916).

    Nicoline van der Sijs, Spaanse leenwoorden in de Nederlandse dialecten: Het Brabantse abrikok ‘abrikoos’, ook volksetymologisch veranderd in appelkok, gaat terug op het Spaanse albaricoque, albicoque, waarbij l wegviel voor b. Het Standaardnederlandse woord abrikoos is daarentegen ontleend via het Frans.

    De appelkokken zijn dit jaar vroeg en klein, maar om duimen en vingers af te likken (duimen en vingers aflekken).

    Wie weet naam voor nieuwe perzik?
    Fik zelf zou de vrucht graag de Wommelgemse Appelkok noemen. “Appelkok was de enige naam voor perziken die ik als kind te horen kreeg." (hln.be 4 sep. 2015)

    “Appelkok, antwerps oud dialekt, daarna werd het peche, nu perzik, als ze zo lekker smaken als toen ik kind was, welkom en succes.” (reactie op voorgaande)

    Provincie Antwerpen
    Bewerking door nthn op 24 Aug 2021 21:11
    7 reactie(s)

    peche
    (de ~ (v.), -n)

    perzik

    uitspraak: pesj

    uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren

    < Frans: pêche > Latijn persicum (Perzisch)

    zie ook appelkok, piës, priësel; verzamellemma groenten en fruit

    puzze (= perzik, Stekene)

    klik op de afbeelding
    Perzik

    Moet gij een peche hebben of een appel?

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Aug 2021 21:09
    0 reactie(s)

    naft
    (de ~ (m.), geen mv.)

    benzine

    West-Vlaanderen: ‘nafte’ (v.)

    Van Dale online 2018: naft
    niet al­ge­meen
    1. pe­tro­le­um
    2. ben­zi­ne

    etymologie: > Latijn naphtha > Oud-Grieks νάφθα / náphtha > (Oud-)Perzisch نفت / 𐎴𐎳𐎫 / naft (‘aardpek’) > (vermoedelijk geleend van) Akkadisch/Assyrisch napṭu

    zie ook wegcode

    ’k Heb nog een halve tank naft in mijnen auto.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Aug 2021 16:32
    2 reactie(s)

    naft
    (de ~ (m.), geen mv.)

    benzine

    West-Vlaanderen: ‘nafte’ (v.)

    Van Dale online 2018: naft
    niet al­ge­meen
    1. pe­tro­le­um
    2. ben­zi­ne

    etymologie:
    > Latijn naphtha > Oud-Grieks νάφθα / náphtha > (Oud-)Perzisch نفت / 𐎴𐎳𐎫 / naft (‘aardpek’) > (vermoedelijk geleend van) Akkadisch/Assyrisch napṭu

    zie ook wegcode

    ’k Heb nog een halve tank naft in mijnen auto.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Aug 2021 16:31
    2 reactie(s)

    geneeskunde
    (verzamellemma)

    Ook de Vlaming heeft al eens last van kwaaltjes allerhande, maar zowel voor de aandoeningen als voor de remedies verschilt zijn taalgebruik van het Nederlands. Overigens put de Vlaming, in tegenstelling tot de Nederlander, zijn scheldarsenaal helemaal niet uit ziektes. In dit lemma bewaren we een overzicht van allerlei Vlaamse terminologie gelieerd aan de gezondheidszorg.

    aandoeningen:
    abces
    afgang
    albumine
    angine
    angine de poitrine
    appelsienhuid
    appelsienvel
    appendicite, appendicitis
    attak
    bassen
    bleinen
    bommaziekte
    buikstorm
    brand
    bronchite
    cellulite
    crise
    deshydratatie
    deurvlogentheid
    dikoor
    draaien
    draaiing
    een zuur maag
    flebit
    fleuris
    geel
    geestesgestoord
    geraaktheid
    griepig
    hyperkinetisch
    jeugdbrand
    kerkhofblommen
    kettingziekte
    kiekeborst
    kiekhoest
    klem
    klierkoorts
    knikkebolziekte
    krab
    kuskesziekte
    nevenverschijnsel
    notarisziekte
    pellekes
    plekken
    ’t pootje
    rattenziekte
    rodehond
    sciatique
    sinusite
    slaptitude
    slepende ziekte
    speen
    stekkebenen
    surinfectie
    tic nerveux
    vallende ziekte
    valling
    vriesblaar
    vuil ziekte
    wateroog
    weeroog
    zona

    onechte aandoeningen:
    hypo
    jupilitis
    manzjenieziekte
    Sinte-Medunkt
    vanbrustum

    het menselijk lichaam:
    aberniks
    achillespees
    afhangers
    billen
    dikke teen
    haar
    het hert
    kaaken
    karuur
    kas
    knoesels
    kop
    maaltanden
    middenvinger
    poep
    staartbeen
    vel
    wervelzuil
    wijsheidstanden

    uitdrukkingen:
    aan de ribben (blijven) plakken, kleven
    adem, op zijn ~ trappen
    afbijten, iemand de kop afbijten
    afgaan, plat ~
    hals, aan de ~ laten komen
    maag, (zwaar) op zijn ~ liggen
    maag, voor zijn of haar ~ leven
    maag, zijn ~ laten keren

    gezondheidsverlening:
    adviserend geneesheer
    ambulancier
    arbeidsgeneesheer
    baxter
    cocoonvaccinatie
    collocatie
    dokteres
    dokter van wacht
    dokteur
    doktoor
    gasthuis
    Geel
    Geneeskunde voor het Volk
    geneesmiddel, wit ~
    generisch geneesmiddel
    Het Vlaamse Kruis
    honderd
    hoorcentrum
    hoortest
    hospitaal
    hospitalisatie
    huisapotheker
    huisartsenwachtpost
    intensieve
    intensieve zorgen
    internering
    keelwisser
    kinderbed
    kine
    kinesist
    kinesitherapeut
    kinesietherapie
    kliniek
    materniteit
    medicijnen
    militair geneesheer
    moederhuis
    mug
    neuswisser
    nko-arts
    O.K.
    omnipracticus
    operatiekwartier
    palliatieve
    pikuur
    plaaster
    plaasterspecialist(e)
    plakker
    plomberen
    professor
    recupereren
    senologie
    sparadrap
    spoed
    spoedarts
    spoeddienst
    spoedpersoneel
    sportkinesist
    suppo
    tandplaaster
    tantist
    tensoplast
    urgentiearts
    valse tanden
    vals gebit
    vloed
    wasdom
    windel
    witte schort
    witte sector
    zorgen
    zorgkundige
    zothuis

    documenten:
    dixitattest
    doktersbriefje
    gmd
    klevertje
    maagdelijkheidsattest
    sis-kaart
    ziekenbrief

    medicatie:
    ab
    peujerke

    Varia:
    aangeladen
    maaggevoel
    maagriem
    aerosollen
    amandelen trekken

    uitdrukkingen:
    aangemaakt zijn met
    allergisch aan, allergisch tegen zijn
    beterhand, aan de ~ zijn
    in het kinderbed blijven
    klot, van zijne ~ vallen
    laste, ten ~ van de patiënt
    losbreken
    mensen, het zit onder de ~
    vallen, van zijnzelve ~
    sus, van zijne ~ draaien
    ziek vallen
    ziek vieren

    varia:
    arbeidsonbekwaam
    Bednet
    berechten
    b-fast
    center
    compensatiekas
    corona (voorvoegsel samenstellingen)
    coronacoalitie
    coronacommissaris
    coronanummer
    coronaregering
    coronavluchteling
    coronavrijwilliger
    disponibiliteit
    gezondheidsfactuur
    griepcommissaris
    hospitalisatieverzekering
    kiwimodel
    maandstonden
    medische bijpremie
    mutualiteit
    noodnummer
    orde van artsen
    orde van geneesheren
    pyjamadag
    regels
    Riziv
    sanitair
    systeem
    uitnemen
    voos
    werkonbekwaam
    wetsdokter
    wetsgeneesheer
    witte frak
    x-ray
    X-stralen
    ziekenbond
    ziekenkas

    -

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door nthn op 24 Aug 2021 16:29
    5 reactie(s)

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.