second

second

(de ~ (m.), ~en)

[s?k?nt] [s?k?nt]

seconde ((v.) ~n/~s)

uitspraak variante: segont, segontje

Wacht ne second! [‘w?çt n? s?’k?nt]

342

’k Heb nog help nodig met de regio van dit woord te bepalen. Wordt het elders gebruikt?

second

In Brugge: wacht een seconde (wacht efkens…)
een seconde, ik kom direct

Brugge dus uitgesloten! Bedankt ^^.

Ik zou denken dat men ter meesten plaatsen “een seconde” zegt, ik blijf toch benieuwd of dees variant van het woord ergens anders gebruikelijk is. (Ik vind ze leuker dan de standardvorm, omdat er een groter verschil bestaat tussen plural en singular.)

Ik las gisterenavond in een commentaar van haloewie ergens dat dit ook in Antwerp wordt gebruikt

ja volges mij ist veel algemener… uitspraak met (engelse) g heb ik ook al over gehoord maar geen idee ofda da binnen de dialecten past

nog een reactie

la seconde (Fr.) eenheid van tijd 1/60e van een minuut komt van het adjectief second(m.), seconde (vr.) > lat. secundus, -a, -um > ww. sequi (= volgen) en betekent die volgt, de volgende. Het ww. seconder betekent bijstaan, hulp geven als tweede (helper van een eerste of belangrijkere). Secundus werd in het volkslatijn ook als segundus geschreven vandaar de Franse uitspraak /se gô dee/ met een harde g.

Oudere Antwerpenaren hebben die harde g behouden in hun uitspraak, omdat ze in het Frans zijn opgevoed op school.

De harde g is stilaan vervangen door een zachte g en de spelling segontsje is daar de uitdrukking van. Het AN schrijft seconde als leenwoord uit het Frans. Daarmee is de uitspraak met een stemloze k een feit in het Nederlands en het Verkavelingsvlaams. Aan de Franse uitspraak is niets veranderd: zij spreken nog altijd de harde, Franse g uit, hoewel ze c schrijven voor een o. Uitzondering!

Het toevoegen van een doffe e is een veel voorkomend verschijnsel in (West-)Vlaanderen. Stemhebbende eindmedeklinkers bewaren die uitspraak (stemhebbend), in tegenstelling tot het Nederlands en het Brabants die door toepassing van de assimilatie de eindmedeklinker stemloos maken.

“Brugge” is daar zelf een voorbeeld van. Kijk naar stutte, pulle, palulle, paruke, purre, peloeze, ferchette, forchette, talloore, frigobusse, lachtaarte, latte, lisse, leie, loete, snot(te)keise, schete, sette, simmekalote, sjette, schetebeze, viese, vislutte, vuilkarre, maarte, marjanne, enz.

De 2e uitspraakvariant met è (omgekeerde 3) is Engelse invloed en komt in het Antwerps niet voor. Wat niet is, kan nog komen.

In het voorbeeld staat nen second. Er is voor het gebruik van de laatste n geen reden. ’ne is volgens mij de afkorting van ene. De buigingsuitgang -n is al lang verdwenen (verouderd).

En tenslotte. Vergeet niet dat het hedendaagse Engels enkele eeuwen Franse invloed ondergaan heeft. De lijfspreuken onder de schilden van de Engelse en Nederlandse koningshuizen zijn “Je maintiendrai”. De Engelse g zou wel eens een Franse erfenis kunnen zijn.

Ne(n) is geen verkorting van ene maar van enen, die -e was ne vrouwelijken uitgang die later ge-apoceerd is bij het onbepaald lidwoord en de posessieve pronomina. Afhankelijk van de doelstellingen van de spelling hoort de n dus gespeld te worden, maar argumenten om ze wel te spellen, zijn er wel.

De Nederlandse g is een eigen ontwikkeling, en het Engels heeft dus zijn g gewoon bewaard.

Ge moogt uw etymologie iig graag toevoegen aan het artikel, want ze leek me definitief correct. Hetzelfde geldt vanzelfsprekend ook voor uw inbrengen aangaande de gebruikelijkheid van de uitspraaksvarianten.

Regio bevestigd door een Kempische deerne.

https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=ZD5P76pIgkM

Opmerking bij haloewie: in West- en westelijk Oost-Vlaanderen wordt er geen ‘e’ toegevoegd, in de rest van Vlaanderen (en bij uitbreiding de Lage Landen) wordt die ‘e’ juist verwijderd. Allez, worden, die verandering is al praktisch een millennium geleden voltrokken (en nota bene niet in Brabant, maar wel in Limburg (en gelijktijdig in Holland (de provincies)) gestart!).

Ik zeg zelf ook ‘ne second’ in ’t land van Waas.