Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
tot ziens, tot volgende keer, salut.
Letterlijk: “hou je goed”
verbastering van ‘houd u’ /h.e.oed aa/: zie reacties
Woordenboek der Nederlandsche Taal: houd-oe
tusschenw. Kopp. van houd, imp. van houden en oe, gewestelijke vorm van u, wederk. vnw. van den 2den pers. Ellipt. uit den wensch houd u goed, wel, best e.d. Gewest. in Brab.
Vermoedelijk overgewaaid vanuit Zuid-Nederland/Noord-brabant. Ook gebruikelijk in prov. Antwerpen; vooral in de Kempen
’k Sen er mee weg heej, hawdoew! (Kempen)
Houdoe is het favoriete Brabantse woord, volgens de Brabanders zelf.
inzetraam om vliegen en muggen buiten te houden
syn. muggenraam
SN: hor
DS2015 standaardtaal
zie ook: jalouzie, stramijn, vliegenvenster, Vlaamse geslachten
De kat had toch wel een gat in de vliegenraam gekrabd!
Een constructeur uit Waregem: Een vliegenraam of hor is een noodzakelijke aanvulling op uw ramen en deuren om alle vliegen en insecten buiten te houden.
Een bedrijf uit Aalst is gespecialiseerd in de fabricage en de verkoop van vliegenramen.
Feneko.be Brussel: Zowel binnenshuis als buitenshuis is een vliegenraam een essentiële aanvulling. Bovendien verhoogt het ook uw wooncomfort.
voetje lichten, iemand doen struikelen door een voet voor of tussen zijn voeten te steken
ook ‘pootjelap zetten’ en pootje lap leggen’
zie ook vessemen
SN: pootje lappen
Meester, hij doet mij altijd pootjelap. Ik ga het aan mijn moeder zeggen, want mijn knie is al geschaafd.
Lid van het schepencollege, het uitvoerend orgaan van het gemeentebestuur. Een schepen krijgt meestal een bepaalde bevoegdheid toegewezen: bv. schepen van sport. De eerste schepen vervangt de burgemeester indien nodig.
vnw: (bnl.) lid van het dagelijks bestuur van een gemeente, wethouder (nl.)
NL: (analogon) wethouder, wethoudster
zie ook schepen, eerste ~; schepenambt; havenschepen; ereschepen
zie ook variant: schepene
zie ook schepenmandaat; schepenwissel; schepenambt
De burgemeester en schepenen stonden op de eerste rij bij de opening van de nieuwe sporthal.
een veld, een uitgestrekte plaats, plek
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Plak: Eene zekere uitgestrektheid gronds enz.
Van Dale 2014 online: gewestelijk
Op de plak is plaats genoeg om te sjotten.
“Het schoolplak” was geen school. Het was gewoon de volkse benaming van het plein (“plak”) gelegen aan de Onderwijsstraat – Lange Stuivenbergstraat – Schoolstraat. (geschiedenisvanantwerpen.be/forum)
“Het tweede plein dat werd heraangelegd is het Duinplak, op de hoek van de Duinstraat en de Lange Zavelstraat. Ook die werken zijn intussen klaar. Het Duinplak is het kloppende hart van de buurt. De ideale ontmoetingsplaatsen voor buurt-bewoners.” (noordlink.com)
“Op die plak zaai ik koren”, Cornelissen-Vervliet (1899)
< andere definitie van plak
iemand die graag babbelt
zie ook tong van lintjes
Met zo’n toenge van lintjes in de buurt zul je niet snel in slaap vallen.
Die toenge van lintjes, t’is gelik een bobiene (bobijn) die oflopt.
- begrijpen, kunnen volgen
- duidelijk horen van een boodschap of boodschapper
- inzicht hebben in iets of iemand
- begrip tonen voor een situatie
- een goede verstandhouding hebben (elkaar verstaan)
De betekenis van “verstaan” is in Vlaanderen breder dan het duidelijk kunnen horen van een boodschap of een spreker, zoals aangegeven in de Nederlandse standaardtaal. Zo ook wordt de betekenis van “begrijpen” bedoeld bij het gebruik van “verstaan”. En niet alleen het begrijpen van een spreker maar ook begrip tonen voor iemand of een situatie.
Van Dale:
ver·staan 3 (overgankelijk werkwoord; verstond, heeft verstaan)
1. (een spreker of het gesproken) duidelijk horen
2. (een boodschapper of de boodschap) goed begrijpen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
zie ook onverstaanbaar; verstaanbaar
vgl. ook laten verstaan
- Verstaat ge wat ik u zeg, want ik ga het niet herhalen.
- Verstaat ge de verkeersregels?
- Ik versta niet waarom dat nog niet geregeld is.
- Mijn broer en ik verstaan elkaar heel goed. Twee handen op een buik, zoals ze zeggen.
- Ik verstaan heel goed waarom zij dat gedaan heeft. Moest ik in die situatie zijn, ik zou hetzelfde doen.
- Hij verstaat geen Frans.
- Ge kunt u daaruit niet verstaan hoe het zo ver gekomen is.
Maar toch vielen er de afgelopen dagen in politieke kringen al een paar dingen te verstaan. (vrt.be)
Volgens professor architectuurgeschiedenis Johan Lagae (UGent) is de plek belangrijk voor wie de koloniale geschiedenis wil verstaan. (demorgen.be)
vensterbank, richel
< regel
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij richel: Evenals regel aan latijn rēgula ontleend, maar door middel van een oudgermaanse vorm waarin de ē in ī was overgegaan.
Ga niet op de reichel zitten; ge zoudt er kunnen afvallen.
Aan de raam stond op de reigel zeker 1cm water. (zoover.be)
vegen, met een borstel bijeenvegen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: keren
1. Eigenlijk, met een persoon als onderwerp. — Vegen (met bezem, borstel of derg. gereedschap); door vegen —, vegende schoonmaken; schoonvegen.
Keren, Voyez Vegen, Plantijn (1573).
Van Dale online 2015: keren
(weinig gebruikt) door vegen reinigen
synoniem: vegen
uitspraak met zware e
zie ook keerborstel, straatkeerder, opkeren, wegkeren
Ge moet nog eens door de kamer keren. Stof en pluizen weghalen.
lieveling, hartedief
ook ‘sjoe’ gespeld
< afkomstig van het Franse chou of chouchou
niet te verwarren met schoe
weinig gebruikt in West- en Oost-Vlaanderen
Slaapwel, shoe.
Dit is mijne sjoe, Paul, de rechtse op de foto.
> andere betekenis van shoe
doorsluizen, vb van geld
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands
Er wordt veel zwart geld naar Lichtenstein versast.
> andere betekenis van versassen
gek, abnormaal zijn
zie ook: afgebeten, er is een stukske ~, kosten, daar zijn ~ aan
zie http://gerdernissen.wordpress.com/2007/08/18/kreften-over-hoeken-af-en-iemand-opeten/
Ook in provincie Antwerpen
Psychologen en filosofen, daar is nen hoek af.
Om 4 uur ’s nachts vulde hij een leeg flesje cola met zwart zand en warm water, om diamanten te zoeken. Als ge het mij vraagt is daar nen serieuzen (serieus) hoek af.
flink doorwerken, uit de bol gaan, er ferm tegenaan gaan
vnw: er een lap op geven: er met veel enthousiasme aan beginnen, een extra inspanning leveren
Van Dale online: BE, informeel, bij het hele lemma “lap”
DS2015: ergens een lap op geven: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Middelnederlandsch Woordenboek: lap, d. i. klap, oorveeg.
de uitdrukking “twee vliegen slaen mit ien lap”, en het werkwoord lappen, in den zin van slaan, b.v. “hij lapte er op, dat het klapte.”
Als ik er nu geen lap op geef komen we niet op tijd klaar.
We gaan er vanavond eens een goei lap op geven
bloemlezing De Standaard
Er elk weekend een lap op geven – De Standaard
Tom Barman wilde er wel een lap op geven, maar een melancholische plaat roept geen feestgevoelens op. (standaard.be)
Feestvierend Welle wil er op kermismaandag nog eens een lap op geven op de Plesj. (standaard.be)
Het gebeurde op 18 juli 2000: Armstrong zag dat Ullrich in de problemen zat en wou er een lap op geven. (standaard.be)
Met een eerste fietspunt in Limburg en meer fietsveiligheid aan het station, wil Hasselt er fietsgewijs een lap op geven. (standaard.be)
Ook BV’s gaan niet vrijuit, met woorden en uitdrukkingen als absoluut, snap je, uitdaging, niet te doen, astemblieft en een lap op geven. (Taal ergert Radio 1 – De Standaard)
goedzak die je alles kunt wijsmaken
Zeg tegen die palul dat het lotjes zijn voor het goede doel en hij koopt ineens een gans boekje.
> andere betekenis van palul
> zie ook palulle
helemaal niks weten, niet op de hoogte gebracht van bepaalde feiten
West-Vlaanderen: van tut(ten) noch van blazen weten
“Garry Hagger stiekem getrouwd in Las Vegas. (Titel)
Hun familie wist van toeten of blazen.” (hbvl.be 5 jul. 2000)
Hij had me helemaal niet ingelicht; ik wist van toeten of blazen.
West-Vlaanderen: De flieken (flik) zagen dierikt da tie van tutten nog van bloazen wiste.
Ze wist noch van tut noch van blaze toen ze trouwde, niemand had heer voorgelicht.
is algemeen bruikbaar in het publieke domein in België: het bestuur, de administratie, de rechtspraak, het onderwijs en de media. vb. bankkaart.
Standaardtaal in Nederland: idem. vb. pinpas.
“De” standaardtaal geldt voor het hele taalgebied. vb. kind
Standaardtaal in België, status onduidelijk:
Het label status onduidelijk wordt gebruikt voor taalvarianten (woorden, uitdrukkingen en constructies) die niet zonder meer als correct kunnen worden beschouwd. Het kan gaan om varianten die wel frequent gebruikt worden, maar toch door een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers afgekeurd worden. Die groep mensen wordt de spraakmakende gemeente genoemd.
Die spraakmakende gemeente is dus niet een meerderheid van de bevolking, maar een niet duidelijk af te bakenen groep gezaghebbende schrijvers en sprekers die in de publieke, sociaal-culturele sector een belangrijke rol spelen. Denk daarbij aan journalisten, schrijvers, leerkrachten, radio- en televisiepresentatoren, acteurs, politici.
(bron: website van de Nederlandse Taalunie)
zie ook Belgisch-Nederlands
ik versta dat niet goed … is lomperik nu dialect, of standaardtaal in België, of standaardtaal?
woning waarbij een gevel gedeeld wordt met de buurwoning
Van Dale 2016 online: BE
zie ook: halfopen
driegevelwoning
open bebouwing
gesloten bebouwing
We geraken met de auto tot in de garage achter in de hof, want ons huis is halfopen bebouwd.
laten nakijken
Niet in Van Dale 2005
Van Dale 2018: aftoetsen
laten nakijken, beoordelen
een voorstel aftoetsen bij collega’s
Iets bij iemand aftoetsen.
“Facebook is momenteel met een select groepje tester aan het aftoetsen of ze binnenkort met een ‘afkeurknop’ op de proppen komen.” (gva.be 9 feb. 2018)
weggooien, in de vuilbak gooien
in de doofpot steken, er geen gevolg aan geven
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
vgl. klasseren, verticaal klassement
Ze houdt grote kuis in de administratie: alle oude facturen en bankafschriften worden verticaal geklasseerd.
Mijn aanvraag voor een sociale woning hebben ze verticaal geklasseerd.
(1) grondwettelijk vastgelegde procedure in België waarmee een taalgemeenschap beslissingen van een andere gemeenschap kan blokkeren; de maatregel is bedoeld om minderheden te behoeden voor discriminatie
zie ook grendelgrondwet
(2) zekere alarmprocedure in de vennootschapswetgeving
Van Dale 2015 online: in België
vnw kent na 1 ook 3: procedure die bij bepaalde gebeurtenissen of moeilijkheden moet worden gevolgd
zie ook belangenconflict
1) Het is immers duidelijk dat de splitsing van BHV niet mogelijk is zonder de instemming van de Franstaligen, met als laatste stap de alarmbelprocedure.
2) In het buitenland bestaat er een procedure gelijkaardig aan de Belgische alarmbelprocedure: wanneer de vennootschap overdebt is, moeten er saneringsmaatregelen genomen worden waarbij een kapitaalsverhoging of een achtergestelde lening tot de mogelijkheden behoren.
3) De alarmbelprocedure was wél succesvol bij het ASTB, maar dat liet vrijdag al weten een 48-urenstaking eind juni in te trekken. (nieuwsblad.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
