Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
veter
< rijgkoord
Leiestreek: riekoorde
zie ook: nestel, ringkoord, schoelint; verzamellemma kledij
Doe uw rijkoorden eens dicht, straks struikelt ge nog.
gras maaien, ook wel gras afrijden
zie ook: gazon afrijden
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Morgen zal ik het gras nog eens af doen.
piepschuim, polystyreen, isomo
herkomst: merknaam Frigolith
zie ook verzamellemma verwaterde merknamen
Klik op de afbeelding
De dvd-speler zit veilig verpakt in frigoliet.
fluiten
uitspraak:
- West-Vlaanderen, de u zoals in vuur maar kort ‘schufeln’, ook schuuffelen
- Oost-Vlaanderen (Waasland), uitspraak zoals het er staat met doffe U “schuffelen”
zie ook: schuifelen
zn.: schuflet
< andere definitie van schuffelen
Hij kon niet alleen zingen, maar ook nog een aardig deuntje schuffelen.
De veugeltjes begin’n oal te schuuffel’n, ze peizen dat oal lente is.
( De vogeltjes beginnen al te fluiten, ze denken dat het al lente is.)
tijdens het eten veel naar binnen werken
(komt denkelijk van gaffel,werktuig waar men het hooi mee binnen steekt of op de hooiwagen laadt)
Woordenboek der Nederlandsche Taal (bij gaffel): (…) Merkwaardig is het gelijkluidende Vlaamsche woord in den zin van mond (De Bo (1873), ook in Noord-Nederland in gewestelijke spraak niet onbekend, waaraan evenzeer het begrip van gapen ten grondslag ligt.
In Antw. betekent ‘gaffel’ neus.
Van Dale: gaffelen
1 (informeel) smullen
in Nederland zegt men: bunkeren (schrokken)
zie ook boefen
Het smaakt zeker. Ge gaffelt nogal binnen.
(SN: ‘het smaakt zeker, je zit zo te bunkeren’)
Iemand die voor zijn plezier lange fietstochten maakt.
Wielertoerisme is een vrijetijdsactiviteit buitenshuis waarbij liefhebbers in groep of alleen recreatief met de (race)fiets rijden. De sport is de laatste jaren erg populair geworden, vooral in Vlaanderen en in mindere mate in Nederland. (Wikipedia)
Soorten:
- toertochten (randonée): niet-competitief
- cyclosportieve: competitief
zie ook: wielerterrorist
Groep wielertoeristen
Er zijn heel wat wielertoeristen die een peperdure koersfiets hebben.
In Vlaanderen worden er op heel wat plaatsen toertochten voor wielertoeristen gehouden. Een voorbeeld daarvan is de Ronde van Vlaanderen voor Wielertoeristen die ieder jaar daags voor de Ronde van Vlaanderen georganiseerd wordt op hetzelfde parcours als de wielerklassieker. (Wikipedia)
de kriebels, irritatie
variant wubbe
de wubbe(s) krijgen, hebben, …
zie varianten bij webbe, er de ~ van krijgen
ook in de Antw. Kempen
Ik krijg de wubbes van hoe die doet tegen mij!
iets wat je moet afhandelen, maar niet plezant is
West-Vlaams: beskeetn commissie
vergelijk: kommissche, een bescheten ~
een geplande spreekbeurt …eens je aankomt, weet men niks van je komst…(dat zijn bescheten commissies)
“Minister, in West-Vlaanderen zouden we zeggen: u staat voor een ‘bescheten’ commissie. We bedoelen daarmee dat het een zeer ondankbare job is die u te wachten staat.” (Axel Ronse in Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Innovatie en Wetenschapsbeleid 24/05/18)
Het op enthousiaste wijze tot zich nemen van voedsel in combinatie met drank naar keuze (bij voorkeur Zeunt) tot een zeker niveau van verzadiging bereikt is.
Jaarlijks wordt er ook een schoeffelkoning gekroond aan het eind van een decadent (vr)eetfestijn, ook wel gekend als “de Zeuntse schoeffelfeesten”.
Zeer plaatselijk gebruik door een select deelnemersveld, de schoeffelkoning moet elk jaar opnieuw voor zijn kroon “strijden” op het strijdtoneel van de feesttafel.
Van Dale 2014 online: schoffelen, gewestelijk, op andermans kosten teren, gulzig eten of drinken voor een anders rekening
Op de jaarlijkse Zeuntse schoeffelfeesten wordt elk jaar flink wat afgeschoeffeld.
> andere betekenis van schoeffelen
knutselaar, klusjesman
(-eire (ääre) = -aar)
< poenderen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: poenderen
Frequentativum van Poenen, in den zin van slaan.
3. Knutselen, kleine bezigheden uit liefhebberij verrichten die getuigen van een werkzamen en schranderen geest. (De Bo 1873).
Afleiding. — Poenderaar (poenderege), 1°. Iemand die veel peutert en onbeduidend werk verricht (De Bo 1873).
2°. Iemand die veel pot en geld vergaart (De Bo (1873).
Gooi het niet zomaar weg, laat mij het eens nakijken, je weet dat ik een poendereire ben toch?
eventjes
in West-Vlaanderen uitgesproken als ‘eftjes’
NL: effetjes
Van Dale 2015 online: BE, spreektaal
ook: efkens
Ik ga efkes naar ’t toilet
forum: ‘Vele vormen van de graancirkels zijn gewoon te ingewikkeld om deze zomaar efkens na te maken in een mum van tijd’
benauwd zijn voor
Je moe nie benauwd zien van Sinterklaai.
“Benauwd zijn van zijn schaduwe (in Vlaanderen: zeer vreesachtig zijn) (1897).” (bron: Woordenboek der Nederlandsche Taal)
felbrandende zon
vnw: in de blakke zon: in volle zonlicht, onbeschermd
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: blak
bnw. Hd. blach. Gewoonlijk beschouwd als een bijvorm van vlak
Thans vooral in de zuidelijke gewesten. Effen, bloot, kaal; inzonderheid van een landstreek waar het oog ver reikt.
“De akkers liggen blak en bloot als de oegst geweerd is”, De Bo (1873).
zie ook flakke zon
’K heb ne zonnesteek opgelopen door in de blakke zon te lopen.
balans, samenvatting, overzicht, verslag
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
zie ook: bilan opmaken
De politie heeft een bilan opgesteld van de verkeersongelukken dit weekend.
iets planmatig aanpakken, iets klaarspelen
standaardtaal in België
Van Dale 2018 online: BE een moeilijke, netelige zaak zus of zo aanpakken
vnw:
-iets aan boord leggen, een lastige zaak aanpakken, oplossen
-iets goed aan boord leggen, erin slagen om een lastige zaak goed aan te pakken
“Nu wil ik de zekerheid dat mijn vriend na mijn overlijden in deze woning mag blijven wonen.Hoe leg ik dat aan boord zonder mijn wettige erfgenaam (mijn zoontje) te ontzien…” (https://juridischforum.be/viewtopic.php?t=164)
debrugvzw.be: “Hoe die lieve opvoedsters het aan boord leggen om overal aan en bij te zijn (…)”
treiteren
< Frans couillonner (argot= bedriegen, rollen) < couillon (= onnozelaar, imbeciel)
Van Dale 2018: onder “koeioneren”
1 op plagerige wijze de baas spelen over …
2 iem. het leven zuur maken = sarren, treiteren
Zie ook koejon, koejoneur, duvel, iemand de ~ aandoen
Waarom koejonneert ge toch altijd die jongen?
motorfiets, brommer
zie ook motseklet
vnw: lichte motorfiets
uitspraak: /’mo too si ’klèt/ zeer veel uitspraakvarianten,
Antw.: motsiklèt
Kempen: motsjeklèt
< Belgisch-Frans “motocyclette”; in Frankrijk beschouwd als verouderd administratief taalgebruik; betekent letterlijk “motorrijwiel”
zie ook wegcode
Mijn motocyclette gaat niet sneller dan 25 per uur.
“‘Die fabrikantenzoon met z’n motocyclette… ge weet wel wie ik bedoel.’” (“Langs de Leie: twee variaties op een thema” Jan Fabricius)
Aan den overkant van ’t straat loopt e klein meiske mè een purpere broekkous aan.
Het ambetante aan broekkousen is dat ze altijd afzakken.
1) iets van lange duur, problematisch, over en weer geloop, een loopmarterij
2) een toeloop van mensen
Van Dale 2017 online: BE; verouderd: processie, bedevaart, drukte, rumoer
1) Dat was nogal een begankenis, eer die aanvraag voor het bouwen van een veranda goedgekeurd werd door de gemeente.
2) Op de openingsreceptie van de winkel was het een hele begankenis. Er zijn zeker een paar honderd mensen geweest en die hebben allemaal een gratis doosje pralines gekregen.
> andere betekenis van begankenis
kleine vrachtauto, bestelwagen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
< Frans: camionnette
zie ook wegcode
zie ook: huurcamionette, paardencamionette, verhuiscamionette
Die zetels en andere grote meubelen verhuizen we met een camionette.
bloemlezing De Standaard:
De cargofiets, de camionette van morgen – De Standaard
Maak van je camionette geen etalage – De Standaard
Inbrekers sloegen een ruit van een geparkeerde camionette in de Ciamberlanidreef in en stalen een gps-toestel en documenten. (standaard.be)
Onbekenden hebben maandagavond rond 18.45 uur aan de Turnhoutsebaan in Mol een camionette van het merk Nissan Interstar gestolen. (standaard.be)
Zaterdagnacht reden twee gemaskerde mannen met een witte camionette, merk Fiat Professional, de parking van de AD op en namen de … (standaard.be)
enz.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
