Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
beffen
Vanavond ga ik je minetten, schat.
vorig
‘passeerde jare’ = vorig jaar (bemerk de oude datiefuitgang)
‘passeerde weke’ = vorige week
vergelijk met naaste, bv. ‘naaste jare’ (‘jare’ en ‘weke’ in West-Vl., Vlaams Brabant: teneustejoar)
vgl. passéde
minderen, achteruitgaan, er minder goed voorstaan
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands slacken (losmaken, losgaan)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Den bazar is aan het slabakken hier, ze hebben meer niet als wel.
De verkoop is aan het slabakken.
zoals men denkt dat iets is of moet zijn, mening, opinie
vnw: gedachte, idee, mening, zin
Van Dale:
BE; spreektaal mening, gedachte
• zijn gedacht zeggen
(onverbloemd) zijn mening zeggen
• zijn gedacht hebben
zijn eigen mening er op na houden
• zijn gedacht volgen, doen
aan zijn voornemen gevolg geven, het ten uitvoer brengen
Zie ook: gedacht, een (goed) ~ van zijn eigen,
mijn gedacht
gedacht, zich ergens een ~ van maken
gedacht, van ~ veranderen
gedacht, zijn ~ doen
gedacht, in het ~ verkeren
gedacht, in het ~ zijn
gedacht, in het ~ van
Ik ben van gedacht veranderd: ik ga toch mee!
Iemand in zijn gedacht laten.
Hij zegt zijn gedacht.
Gezegde: ‘Een goed gedacht en een kurken ziel en ge drijft boven.’
> andere betekenis van gedacht
schommel
< van het werkwoord biezebijzen waar de stam bijzen (touteren) herhaald wordt.
ook bijze, bies, bijs, boes, boeschcammeré, boesjkammeree, rietseko, rijtak, sturrel, stuur, suur, toeter, touter, wippentater, zwier, zwierentouter
De kinderen hebben veel plezier met de biezabijs die we in de boom hebben gehangen.
“Speelplein Biezabijs in Sint-Gillis-Waas viert dit jaar haar vijftiende verjaardag.(gva.be 30/07/2009/)
lage weide (beik) waar ossen in stonden
vergelijk ossenbilk
zie ook beik
een leuke zinswending is dan:
“t’is één voe in den ossebeik te stoan”
zegt men van een man die niet getrouwd geraakt en dat ook nooit zal geraken omdat hij te lelijk of sociaal onaangepast is
door nijpen ontstane blaar
< ‘pitsen’ + ‘blaar’
Door die stomme kraan heb ik een lelijke pitsblaar aan mijne vinger! Wie vindt nu zóiets uit?!
terugbrengen tot, reduceren, beperken
is in deze betekenis standaardtaal in België
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
Frans réduire
zie ook her-
Tot het minimum herleiden. (Frans réduire au minimum)
Zijn straf werd herleid tot één jaar.
Een gebouw tot puin herleiden.
Met de nieuwe computer worden complexe berekeningen, die vroeger een jaar duurden, herleid tot enkele uren. (uit Taalmail)
“In Frankrijk is de arbeidsduur tot 35 uur herleid. (standaardtaal in België)” (Taaladvies.net)
café
Klik op de afbeelding
Estaminet in Saint-Omer, Frankrijk
Ik heb Charel daarnet nog gezien in de estaminet.
in plaats van “honderd één” zoals men in NL is beginnen zeggen, en de Vlaamse media dit klakkeloos heeft overgenomen
alle getallen groter dan 100, waarvan de laatste twee cijfers 01 t.e.m. 12 zijn, moeten in België uitgesproken worden met het voegwoord ‘en’ ertussen
de hieruit afgeleide rangtelwoorden volgen dezelfde regel, bv. honderd-en-eerste
zie ook duizend en één … ~ en twaalf
Het EU-noodnummer is 112 (honderd en twaalf), in de VS 911 – nine-eleven – (negenhonderd en elf).
1001: duizend én één (duzend, duusd)
1000003: een miljoen én drie
1000000011: een miljard én elf
207421312: tweehonderd-en-zeven miljoen vierhonderdenéénduizend driehonderd en twaalf
niet in staat achten (tot)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook: nageven, ge zoudt het hem niet ~
Dat had ik hem niet aangegeven.
opnieuw, vroem
wnt: bijw. Koppeling uit van en her. Algemeen in Zuid-Nederland.
Van Dale 2013 online: gewestelijk.
Antwerpen: vaneir
Antw. Kempen: vanhaar, van ten haar
Hageland: vanheir
Vl. Brabant: veneir
Haspengouw: opnêr, obbenêr
“Ge zult dat werk vanher moeten beginnen.” De Bo (1873).
Dat spelleke gaat hier toch niet vanher beginnen zeker?
Van Dale BE schoft, smeerlap, gemene kerel
Van Dale het crapuul: gespuis, gepeupel
etymologie < frans crapule (zwijnerij, janhagel, smeerlap), van middeleeuws latijn, crapula (roes, brasserij) < grieks kraipalè (drinkgelag, roes, kater)
“Zij hebben geen woord tegen de twee krapullen gezegd, maar ze hadden wel goede raad voor mijn dochter : “Zwijg toch alsjeblief en kijk naar de grond” (https://forum.politics.be/showthread.php?t=130351&page=106)
" … ik vind het ook schandalig maar ik vind het nog belachelijker dat iedereen nu doet alsof dat alle Club supporters krapuuls zijn, er zijn nog voorbeelden: … (wzl.be)
iemand met een dikke nek, blaaskaak
soms ‘blagueur’ gespeld
→ Fr. blagueur > blague (grap, mop)
zie ook blagaai, blaze, wiestergaai, stoefer
Zie die blageur met zijn nieuwe auto.
Die man met zijn Jaguar is toch wel een blageur.
Ik maakte trouwens altijd hetzelfde grapje tegen hem. Dat hij een blageur (Gents voor opschepper, LID/TP) is. Dat hij opschepte met zijn boot, maar dat ik die nooit te zien kreeg." (demorgen.be)
In het wielertijdschrift Bahamontes noemde uw vrouw hem onlangs een ‘blagueur’. (demorgen.be)
haastig zijn
- Waarom is hij zo snel weg?
- Van den haas gepoept zeker?
extra vakantie die werknemers jaarlijks krijgen als zij een zekere anciënniteit in het bedrijf (of administratie) hebben bereikt.
Van Dale 2015 online: in België
Mijn collega heeft twintig vakantiedagen per jaar, en drie dagen anciënniteitsverlof: 1 voor elke vijf jaar dat zij in de firma werkt.
het zonder eten moeten stellen, (vooral) niet krijgen wat men verwacht, achter het net vissen
vnw: op zijn kin mogen/kunnen/moeten kloppen: niets krijgen, met lege handen thuiskomen
Leiestreek: kinneklop
Van Dale: (Belgisch-Nederlands, informeel) op zijn kin mogen of moeten kloppen
iets niet krijgen, m.n. eten of seks
DS2015 op je kin mogen kloppen: standaardtaal
zie ook kinkloppen
Het brood is op, ge moogt op uw kin kloppen als ge wilt – of zelf naar de bakker fietsen.
Talrijke cheques gingen richting de betere buurten, maar kansarme gezinnen met minder dan drie kinderen konden op hun kin kloppen.
alles erbij, de complete boel, heek de rommel
vnw: santenboetiek: santenkraam
-de hele santenboetiek: alles, het hele zaakje, de hele zwik
Van Dale 2014 online: santenboetiek Belgisch-Nederlands
SN: santenkraam
Woordenboek der Nederlandsche Taal: santenboetiek
Uit Sant in den vorm van het meervoud en een zuid-nederlands boetiek, ontleend aan het frans boutique
De verhuiswagen was er net op tijd. Eerst de meubelen, dan alle kartonnen dozen en heel de santeboetiek werden van de wagen gehaald.
“Ik wil mezelf cadeau doen , een dulce gusto, maar ik wil eentje die alles regelt, melk, melkschuim, koffie heel de santeboetik! " (koffiecenter.be)
“Met mijn radio en mijn TV en de hele santeboetiek van amusementen ben ik godvergeten alleen… " (M. Gijsen, Verzameld werk)
“Ach, doek heel die Vaticaanse santeboetiek op en de mensen zullen wellicht een nieuw Vaticaan bedenken. Voor mij niet gelaten.” (Willem Vermandere, Fragmenten uit mijn brieven 2015)
vrek, gierigaard ook kankeraar
Die zeventeen zal geen cent meer uitgeven dan nodig.
Kende ’t, zo van “Moet gij iets hebben?” en dan is ’t van “Neenee, ik heb genen honger” maar als gij u dan klaarzet om uwe maagzak vol te duwen met de overheerlijke combinatie van zetmeel en lipiden, en dat ze dan al in uwe nek staan te hijgen om uw Ambrozijn te stelen met het steeds wederkerende flutexcuus “Nu ik het ruik, krijg ik wel goesting”? Koopt uwen eigen boef, zeventeen. Raastig word ik daarvan. (9lives.be 1 september 2017)
lang en veel drinken
< Frans lamper
vnw: zuipen, veel drinken
— In denzelfden zin kent men in Zuid-Nederland lampetten, vanwaar lampet en lampetter. (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
zie ook lampetteren
Zie die bende daar. Het zal weer lampetten zijn tot morgen vroeg.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
