Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Recente wijzigingen

    De onderstaande definities zijn de laatst gewijzigde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #21

    opstropping
    (de ~ (v.) , ~en)

    opeenhoping, opstopping
    Belemmering van stroom van vloeistoffen, goederen, voertuigen, mensen door teveel aanvoer en/of versmalling, versperring van het traject.
    Het woord “opstropping” wordt echter meest gebruikt als men het over een file in het verkeer heeft.
    SN: Opstopping
    zie ook opstroppen
    vgl verstropping, verstroppen

    De waterloop onder de houten brug naast Eikenlaan (…), heeft al even een opstropping doordat er er zich een dam gevormd heeft door takken, bladeren en ed. (meldpunt waterlopen.be)

    Wat de opstropping van bloed in de vena portarum aangaat, die word van veele toegeschreven aan de verdikking der voghten… (books.google.be)

    Tijdens hun elektronisch geregelde naloop wordt vuilophoping en opstropping verhinderd; dit model is ideaal te combineren in afvalwateropvoeringsinstallaties… (cop-tools.be)

    Het is weer opstropping op de snelwegen, stilstaand en langzaam verkeer.

    Geregeld opstroppingen (auto’s, bussen en vrachtwagens die zich klem rijden). En af en toe rijdt men op het voetpad om uit de opstropping los te komen. (veilig verkeer Bornem)

    Grote opstropping zuiderring Neerpelt-Mol thv de aldi. Accident linkerrijstrook versperd. (politiecontrole Lommel)

    Betere, snellere procedures om opstropping in de opvang en illegaal verblijf tegen te gaan en een heldere Europese visie op arbeidsmigratie zullen meer helpen dan dure symboolpolitiek. (demorgen.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2024 10:09
    0 reactie(s)

    #22

    noyauteren
    (ww., noyauteerde, genoyauteerd)

    vnw: infiltreren

    Men wil immers vanuit Greenpeace en die modal shift op een perverse manier heel dat project noyauteren door er zaken in te zetten die er niet in stonden. (vlaamsparlement.be)

    De Antwerpse deelgemeenteraden bieden de CVP de kans om lokale besturen nog sterker te noyauteren. (demorgen.be)

    Door de communisten in haar rangen genoyauteerd, verliest de socialistische partij hierdoor veel leden. (De Gazet Van Aalst – 1945)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2024 08:23
    0 reactie(s)

    #23

    nougat
    (schrijfvariant)

    SN-NL: noga

    vnw

    ook noega

    Algemeen Nederlands Woordenboek bij noga: Officiële variant: nogat no.gat
    In de vorm nougat (vooral) in België.

    Opmerking: het is tevens een uitspraakvariant:
    VL: noega(t)
    NL: noga
    zie ook Vlaamse Uitspraak

    vgl. nougatbollen

    Nougat

    Niks, nada, nougatbollen”. (demorgen.be)

    Nougat (<Lat. nux gatum, notentaart) is een traditionele snoep uit de landen rond de Middellandse Zee en het Middenoosten. (vital.be)

    Verse nougat, de lekkerste nougat maak je zelf – Kris Kookt

    Nougat glacé | Dagelijkse kost

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2024 08:17
    1 reactie(s)

    #24

    notie
    (zn. v., ~s)

    enige kennis;
    i.v.m. taal: elementaire kennis

    vnw: noties (van) Duits: enige kennis van Duits

    Van Dale 1995: (gallicisme, in België.)

    Gezocht: medewerker voor het VW met goei noties van het Vlaams.

    Voor die job zijn noties van de Office-programma’s
    noodzakelijk.

    “Hoe vermeld je jouw talenkennis in je CV? –
    … Bij elk aspect vermeld je vervolgens je niveau: moedertaal, zeer goed, goed, basiskennis, of noties.” (stepstone.be)

    “Het is handig als U enkele noties Duits heeft maar niet noodzakelijk voor deze job.” (be.indeed.com)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 24 Apr 2024 08:16
    2 reactie(s)

    #25

    herte en nieren
    (voorzetselzin)

    door en door

    Ben je een West-Vlaming in hart en nieren?
    (nieuwsblad.be)

    Regio Standaard Nederlands
    Bewerking door Vloamienklouis op 23 Apr 2024 17:19
    0 reactie(s)

    #26

    begankenis
    (zn. v.; ~sen)

    vnw: (veroud.) bedevaart

    Van Dale 2017 online: BE; ver­ou­derd: pro­ces­sie, be­de­vaart

    zie ook andere betekenis van begankenis

    Begankenis naar Hagelberg – De Standaard

    … september begint in het landelijke Eksaarde een eeuwenoude activiteit die negen dagen duurt: de begankenis naar de Wonderbare Kruisen. (kerknet.be)

    Jaarlijks is er op de drie eerste vrijdagen van de maand maart de begankenis naar het Heilig Kruis. (hakendover.be)

    Vroeger was er jaarlijks een begankenis naar de kapel van Westdoorn op 1 mei en 7 november. (gva.be)

    Men hield begankenissen naar de kerk en naar de Sint-Rochuskapel en beloofde jaarlijks op kermis- dinsdag een mis in de parochiekerk te laten doen (hetlandvanaalst.be)

    Bosbegankenis, de vroegere bedevaart in Buggenhout, moet komend weekend weer groot volksfeest worden (vrt.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Apr 2024 16:25
    0 reactie(s)

    #27

    noteren, ~ dat
    (uitdr.)

    vnw: noteer dat: merk op dat

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): (Iets) opmerken

    Noteer dat er momenteel geen staatsbedrijven zijn zoals gedefinieerd in de wet van 22 Mei 2003. (belgium.be)

    Noteer dat de zwarte balk het verschil tussen eens en oneens vat, en dat die balk dus de publieke opinie samenvat. (vrt.be)

    Bij de analyse valt voorts te noteren dat Antwerp als landskampioen zijn plaats in de G5 ook in de kijkcijfers heeft ingenomen. (demorgen.be)

    Ik verneem dat er hier en daar wordt genoteerd dat mensen weer met beide voeten op de grond staan. Mij zou het vooral plezieren mocht dat het geval zijn met de sportredacteuren van Radio 1, waardoor die zich weer als radiomakers gaan gedragen en niet als een stelletje oververhitte supporters. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Apr 2024 06:11
    0 reactie(s)

    #28

    noteren, ~ dat
    (uitdr.)

    vnw: noteer dat, merk op dat

    Zuidnederlands Woordenboek (Walter De Clerck – 1981): (Iets) opmerken

    Noteer dat er momenteel geen staatsbedrijven zijn zoals gedefinieerd in de wet van 22 Mei 2003. (belgium.be)

    Noteer dat de zwarte balk het verschil tussen eens en oneens vat, en dat die balk dus de publieke opinie samenvat. (vrt.be)

    Bij de analyse valt voorts te noteren dat Antwerp als landskampioen zijn plaats in de G5 ook in de kijkcijfers heeft ingenomen. (demorgen.be)

    Ik verneem dat er hier en daar wordt genoteerd dat mensen weer met beide voeten op de grond staan. Mij zou het vooral plezieren mocht dat het geval zijn met de sportredacteuren van Radio 1, waardoor die zich weer als radiomakers gaan gedragen en niet als een stelletje oververhitte supporters. (standaard.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 23 Apr 2024 06:02
    0 reactie(s)

    #29

    midder
    (vergelijkend)

    groter

    Ie is zo midder of ik
    Hij is zo groter als ik

    Regio Westhoek
    Bewerking door Vloamienklouis op 22 Apr 2024 23:03
    0 reactie(s)

    #30

    garen
    (werkwoord)

    Het oude werkwoord ‘garen’ voor ‘verzamelen’ is in het Nederlands
    alleen gebruikelijk in bijzondere stijl. In Frans-Vlaanderen is het een neu-
    traal en zeer gebruikelijk woord.

    Me goan goan erpels garen – We gaan aardappelen rapen

    Regio Westhoek
    Bewerking door Vloamienklouis op 22 Apr 2024 14:23
    2 reactie(s)

    #31

    notenschelp
    (zn. v.; ~en)

    vnw: notendop

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2

    Dan kraken ze de noten en verwijderen ze de notenschelp. Het vruchtvlees wordt apart gehouden en dubbel gecontroleerd op onreinheden. (monnikenheide-spectrum.be)

    We kozen ervoor een extract te nemen uit het oude logo. Het mooie ontluikende kiempje dat uit de notenschelp groeit, spreekt tot de verbeelding (de-okkernoot.be)

    Ze verzamelden heel voorzichtig de zaadjes en bewaarden ze in lege notenschelpen met vochtig mos. (middelkerke.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2024 08:29
    0 reactie(s)

    #32

    notenleer
    (zn. m.; geen mv.)

    solfège, les in muziekschrift

    vnw

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7

    NL: notenschrift

    Muziek spelen zonder notenleer: is het mogelijk? (blog.vandemoer.be)

    Nooit notenleer gevolgd, toch een symfonie geschreven (standaard.be)

    “We zijn allemaal muzikaal geschoold, iedereen heeft notenleer gevolgd”, vertelt Myriam. (knack.be)

    Op zaterdag is het net ietsje lastiger voor mij: Kobe heeft notenleer van half negen tot half tien, en dat piekt. (witch.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2024 08:24
    6 reactie(s)

    #33

    notelaar
    (de ~ (m.), -s of ~laren)

    notenboom, ook het hout van de notenboom

    vnw:
    •notenboom
    •notenhout

    Van Dale 2013 online: somt bij -aar (niet algemeen) een reeks op: appelaar, kerselaar, mispelaar, perelaar, pruimelaar, rozelaar
    Van Dale 2013 online: (notenhout) Belgisch-Nederlands

    zie ook verzamellemma groenten en fruit

    Juglans regia Walnoot 'Buccaneer'

    Een notelaar naast de mesthoop zou de vliegen verjagen.

    Rondom de notelaren op het gazon bevinden zich het woonhuis, de twee schuren en een cichorei-ast (standaard.be)

    De notelaars, ze nijgen. Vol zilver en vol goud;. Ze zwichten en ze zwijgen. Ze worden stilaan oud. (De notelaars – René de Clercq)

    De beste raspen nu met een notelaren heft, voor een extra stoer en degelijk uiterlijk gecombineerd met de gekende Microplane-topkwaliteit. (culina.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2024 08:23
    0 reactie(s)

    #34

    notaboekje
    (zn. o. ~s)

    notitieschriftje, ook notaboekske

    meestal klein zakformaat (vroeger stijl zakagenda, tegenwoordig vaak atomaschriftjes)

    vnw: aantekenboekje, notitieboekje

    Van Dale 2017 online: BE

    zie ook nota

    De journalist gebruikte tijdens het interview een atomaschriftje als notaboekje.

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 22 Apr 2024 08:23
    0 reactie(s)

    #35

    bul
    (m.)

    stier

    ‘k en ne bul op de boerderie
    ik heb een stier in de boerderij

    Regio Westhoek
    Bewerking door Vloamienklouis op 21 Apr 2024 22:34
    0 reactie(s)

    #36

    garen
    (werkwoord)

    Het oude werkwoord ‘garen’ voor ‘verzamelen’ is in het Nederlands
    alleen gebruikelijk in bijzondere stijl. In Frans-Vlaanderen is het een neu-
    traal en zeer gebruikelijk woord.

    Me goan goan erpels gaden – We gaan aardappelen rapen

    Regio Westhoek
    Bewerking door Vloamienklouis op 21 Apr 2024 22:23
    2 reactie(s)

    #37

    stam + te
    (grammatica )

    om een werkwoord in de tweede persoon enkelvoud te zetten wordt in Limburg het persoonlijk voornaamwoord ‘du’ teruggebracht tot ‘te’ dat direct aan de stam geplakt wordt, in vragende zin is dit bijna standaard
    Voorbeeld: bis du (ben je) wordt dan biste

    Este opsjuuts biste ouch weer sjnel vaerdig
    Als je opschiet ben je ook weer gauw klaar.

    Ich höb et neet good versjtange, wat zagste?
    Ik heb het niet goed verstaan, wat zei je?

    Es diene miensj sjtörf sjteiste der es vrouw gans allein veur.
    Als je man sterft sta je er als vrouw helemaal alleen voor.

    Regio Maasland
    Bewerking door koarebleumke op 21 Apr 2024 16:23
    0 reactie(s)

    #38

    ruit
    (zn. v.; ~en)

    raam

    vgl. rute

    Als er iemand meerijdt die in m’n door de zon opgewarmde auto stapt, moet ik dikwijls vragen de ruiten toe te doen als ze airco willen (autoforum.be)

    als je van een hoest al wakker wordt, zou ik de ruiten toedoen… of je huis beter isoleren. (beyondgaming.be)

    Honderden bijen sluiten koppel acht uur lang op in eigen huis: “Linda, doe de ruiten dicht!” (hln.be)

    Als de ruit in de badkamer open staat komt er geen geur meer van achter de zekeringkast. als de ruit dicht is komt weer een tocht van achter de kast. (livios.be)

    Gans Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2024 06:51
    0 reactie(s)

    #39

    rute
    (v.)

    raam

    zie ook ruit

    doet de rute toe !

    sluit het raam!

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Georges Grootjans op 21 Apr 2024 06:45
    0 reactie(s)

    #40

    rute
    (v.)

    raam

    doet de rute toe !

    sluit het raam!

    Provincie West-Vlaanderen
    Bewerking door Vloamienklouis op 20 Apr 2024 23:07
    0 reactie(s)

    Meer...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.