Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
auto-ongeluk
< ‘auto’ + ‘accident’
Hij heeft een auto-accident gehad op het rondpunt van Wijnegem.
voetbalspeler
Godverdomme! Die voetballisten hebben mijn ruit kapot gesjot!
kantine, eetzaal, refter
In Nederland betekent een “cafetaria” hetzelfde als snackbar of frituur. Deze betekenis wordt in Vlaanderen niet gebruikt.
Mama was haar badpak vergeten, en is dan maar een tas koffie gaan drinken in de cafetaria van het zwembad.
In de cafetaria van ons werk verkopen ze goei smoskes.
“Het schepencollege heeft zopas Jan Goddet aangesteld als de nieuwe concessionaris, zelfstandig uitbater voor het cafetaria van het sportpark de Weyer.” (hbvl.be)
bruinkool
Tijdens de oorlog stookten we veel met slam door gebrek aan kolen.
(onoverg.) goochelen, toeren uithalen; (overg.) doen verdwijnen
Frans escamoter
zie ook schamateren
Eén of ander onguur individu heeft het nodig gevonden om ons zaterdag van het internet te halen en ons bescheiden blogje weg te schamoteren.
De prins heeft zijn poppeke zaterdag laten schamoteren en nu zoekt het wanhopig het handje (…)
En moet ik niet gaan schamoteren (ofte goochelen) in mijn beheerpagina?
cavia, Guinees biggetje
ook in zuiden van Oost-Vlaanderen
< een soort rat die van over zee komt. Analoge redenering als Duits ‘Meerschwein’
ook steense rat, zeevarkske
Klik op de afbeelding
Als kind had ik een hoop zeeratjes en kon ik er helemaal niet tegen om te horen dat de Inca’s die beestjes hielden om op te eten.
Verstaat je het niet? Hoe komt dat?
- Kind: Juf, ik verstaat die oefening niet!
- Juf: oe ge verstààt nie?
zelfingenomen persoon, iemand die denkt dat hij beter is dan de anderen en dat laat merken
Belgisch-Frans ‘avoir le gros cou’, overgenomen uit het Vlaams ‘dikke nek’
vnw: een dikke nek: verwaand persoon, die het hoog in de bol heeft
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
Van Dale 2021 online: (België; informeel) een dikke nek iem. met kapsones, druktemaker, opschepper
DS2015 geen standaardtaal
zie ook: nek, een dikke ~ hebben of krijgen
Enkel dikke nekken rijden met dat soort auto’s.
Al in de zestiende eeuw hadden Antwerpenaren namelijk last van een dikke nek. (demorgen.be)
Gooi maar niet teveel met bloemen, want ze gaan nog een dikke nek krijgen.
‘Het is niet omdat we op Pukkelpop optreden dat we meteen een dikke nek krijgen’. (standaard.be)
handzaag met recht, schuin aflopend blad en gesloten handvat
afgeleid van Jozef: Sint Jozef was een timmerman en is de patroonheilige van de timmerlui, hij wordt dikwijls afgebeeld met een dergelijk werktuig
Luidt de Japanse handzaag met gebogen zaagblad het einde in van de gewone Jef- of Sint-Jozefzaag?
percentsgewijze verhoging van een oorspronkelijk bedrag om de gevolgen van inflatie tegen te gaan
vnw: (bnl.) voorgeschreven verhoging van strafrechtelijke geldboetes bij geldontwaarding
zie ook: opdeciem, opcentiemen
Rekening houdend met de opdeciemen betekende de opgelegde boete een flinke streep door de rekening.
griezelig, verschrikkelijk, akelig
ook grellig
< het werkwoord “grillen” dat “rillen” betekent. Volgens de etymologen zou dit ontstaan zijn onder invloed van woorden zoals gruwelijk, grouwen, griezelen die semantisch verwant zijn
Ons geburen hebben een gerellige hond, ik heb er echt schrik van.
Het deed gisteren grellig buiten, het was geen weer om een hond door te jagen.
Wat een gerellige lucht. Sebiet een goei onweer.
Amai, dat meisje kan gerellig krijsen van schrik als een grote hond in haar buurt komt.
groentetuin
vnw: moestuin, tuin
< Van Dale: van look (een plant) + tuin
ook in West-Vlaanderen
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Ik plant sla in mijn lochting.
dust (uitspreken zoals het Engelse ‘dust’) = dorst
stad Antwerpen: deurst (eu = doffe e)
Limburg: ?
niet te verwarren met duust
Ik heb vreselijken dust.
Ik heb vreselijke dorst.
- goor
- behorend tot de zelfkant van de maatschappij
- ordinair persoon met een marginale attitude
< Frans: un marginal
in Nederland: tokkie
zie ook gemaan, basse-classe, brek, kantjesvolk
- Ik heb gisteren koude spaghetti gegeten en heb mij daarna met een pint voor F.C. De Kampioenen gezet…
- Marginaal!
De leden van de familie Flodder waren marginale personages.
“Werkelijk marginaal: zware rellen na verliesmatch Antwerp.” (clint.be)
“Marginale huurders laten puinhoop van 30.000 euro achter.” (clint.be)
Haar ex-man was gene mariginale maar die deed marginaal om interessant te doen naar buiten toe.
spoed maken, vooruitmaken, avanceren
< Frans s’avancer
zie varianten bij: aveseren
Allez, affeseert u of we komen te laat.
lange staak voor het gaai- of vogelschieten
Zie staande wip en liggende wip
“Wip, hooge houten staak aan welks bovenste einde eene prang is met houten vogelen er opgestoken, naar welke men met kruis- of handboog schiet”, Schuermans (1865-1870).
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Klik op de afbeelding
Staande wip
zie ook: wipschieting
De wip staat reeds gereed voor het boogschieten deze namiddag.
Ge hebt een staande wip of een liggende wip.
Klik op de afbeelding
Liggende wip
Slappe koffie
Uitspraak: pizeloe, doffe e tussenin
ook verkort tot “loe”
In Lier zegt men pisseloer of afgekort loer, maar in Lier draait men zowat overal wel ergens een r tussen of in of achter: arcee, arzijn, kornijn, pisseloer…
Amai, da’s mor pisseloe! Dor kund’ uw gazet door lezen.
In die kantine geven ze mor pisseloe. Dor hebben de koffebonen neffe de koffepot gelegen.
(verouderd) palmwijding
zegening van palmtakken (op Palmzondag)
ook in Ned. Limburg
vgl. kruidwiswijding
“(…) voor de gelovigen, het plan van een preek, uiteenzetting van de zin der Palmenwijding en -processie (…) "
(Streven. Jaargang 10(1956-1957 https://www.dbnl.org)
“Heden Palmenzondag or is er voor de hoogmis palmen wijding”
(Ons Vlaanderen | hetarchief.be)
“Van april toe, als Palmzondag er geweest was met de Palmenwijding, gingen de boer en zijn vrouw op Paasmaandag na de Vespers de velden in met de gewijde palmtakken.” (http://www.landvanherle.nl/editie/1963/)
terneergeslagen
oorspronkelijkere vorm, en niet zomaar een “spellingsverschil”
Taallink 196
Welke vorm is correct: teneergeslagen of terneergeslagen?
De juiste vorm is terneergeslagen. De spelling teneergeslagen komt vaak voor, maar is niet correct.
Terneer- komt voor als eerste lid in verouderde werkwoorden zoals terneerstorten, terneervlijen, terneerzitten en terneerslaan. Terneergeslagen is het voltooid deelwoord van terneerslaan. Een vergelijkbaar geval is terneergedrukt, van het werkwoord terneerdrukken.
Terneergeslagen en terneergedrukt betekenen allebei ‘somber, moedeloos, bedrukt’. Voorbeelden: Na de verloren match heerste er een terneergeslagen sfeer bij de spelers; Ze was erg terneergedrukt na de dood van haar moeder.
kapper, kapperszaak
Van Dale 2013 online: Frans: kapper, vr. coiffeuse
< Frans: le coiffeur
Woordenboek der Nederlandsche Taal: COËFFEUR
Het frans coiffeur (1669); zoo ook eng. coiffeur (1847/1850). Eert. vaak in den vorm coëffeur (ook wel coeffeur), een vorm die vroeger ook in het frans voorkwam.
“Als elk wel op zyn ambacht let: De slyper wel zyn scheren zet enz. … had een treffelyk en knappe coiffeur boven zyn deure gezet, in de Genthofstraat”, Gezelle (1864)
zie ook coifferen, coiffuur; coiffeurssalon
Ik moet dringend naar de coiffeur want mijn kapsel staat op ontploffen.
Mijn haar is veel te lang, ’k moet naar de kwaffeur.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
