Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
onmiddellijk, direct, meteen
Taaladvies.net: Ik doe dat meteen is in elk geval standaardtaal in het hele taalgebied. Ik doe dat gelijk is standaardtaal in Nederland. Het is onduidelijk of het gebruik van gelijk in de betekenis ‘(zo) meteen’ ook in België tot de standaardtaal gerekend kan worden.
regio: Antwerpse Kempen en standaardtaal in Nederland
“Schiet op, de voorstelling begint gelijk. (standaardtaal in Nederland)” Taaladvies.net
Dat zal ik gelijk regelen.
Ik ben gelijk content, nu dat ik u zien.
Ik ga d’er gelijk aan beginnen se, as ge ’n secondje kunt wachten.
> andere definities van gelijk
ergens anders, elders
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Op een ander, in het Zuiden voor: bij anderen, elders (De Bo 1873; Rutten 1890; Cornelissen-Vervliet; Teirlinck).
vnw: op een ander gaan wonen/feesten enz.: ergens anders gaan wonen/feesten enz.
zie ook ander, op een ~ gaan
Gaat maar boel zoeken op een ander!
ringworm, een besmettelijke schimmelinfectie van de huid
info: http://nl.wikipedia.org/wiki/Katrienewiel
zie ook katrienerad
Ons Irma haar gezicht ziet er nogal uit; ze heeft ’t katrienewiel.
Latijn voor “tot de bodem”, een pint bier leegdrinken tot op de bodem
Van Dale 2015 online: BE, studententaal
Is SN, maar in Nederland wordt vaak ‘adje’ gebruikt, dat onbekend is in Vlaanderen.
De studenten drinken tijdens hun cantus vele ad fundums.
Prosit senior, prosit corona, prosit ad fundum!
lus
Van Dale 1995: gewestelijk
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij lus:
Middelnederlands litse, letse; de vorm met t is lang in schrijftaal in gebruik gebleven (list, luts) en gewestelijk nog wel bekend (gronings lits, zuid-limburgs litsj, brabants lits, west-vlaams lets(e)); evenzoo fries luts.
< Uit Oudfrans lice.
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker of op het puzzelstukje om het woord te beluisteren
zie ook verzamellemma kledij
> andere definitie van lits
Wilt ge de lits van mijn jas eens maken? Ik kan hem niet meer deftig aan de kapstok hangen.
verkeerslicht, stoplicht
zie ook wegcode
Als we langs daar rijden hebben we minder rode lichten onderweg.
Aan de derde rode lichten slaat ge linksaf.
haken met een haaknaald
ook: crocheteren
uitspraak in Antwerpen: klik hier
zie varianten bij crocheteren
Nu leren de kinderen op school nie meer crochteren.
Ze naaide mee, stopte kousen of ze crocheteerde aan een bedsprei voor later. (Boerenpsalm – Felix Timmermans)
stropdas, plastron, cravat, kravat
Van Dale: kravat de (v.); -n
< Frans Cravate < Servokroatisch Hrvat (Kroaat), naar de das die door Kroatische huursoldaten in Frankrijk gedragen werd
Bij elk kostum hoort ook een cravatte.
honger, pijn lijden, sterven
creperen
vnw: creperen, sterven
< Frans: crever
Woordenboek der Nederlandsche Taal: creveren: sterven, omkomen, t.w. van gebrek en ellende. Meestal als sterk overdreven uitdrukking voor: zeer lijden, zich zeer ellendig gevoelen. In Noord-Nederland weinig in gebruik; vergelijk ook krepeeren.
- Creveeren van vuyligheyd en ongemak op de Scheepen … Milit. Wdb. (1740).
- Eenmaal, toen ’k van kiespijn half creveerde, De Génestet (1847-1848).
niet in Van Dale 2016 online
Typisch Vlaams: 3 leeuwen
zie ook gecreveerd
Zij hielden niet van hun stiefzoon en lieten hem dan ook creveren.
Staat er iets in de ijskast? Ik creveer van den honger.
Dat er mensen creveren van de honger, dat laat me niet koud. (jeroendenaeghel.be)
1. stekker
2. stopcontact
vnw: stopcontact
< Frans: prise de contact
minder gebruikte spelling prise
vgl. stekker, dat ook tegen zowel de stekker als het stopcontact wordt gezegd
.JPG)
1. Ik zit heel den tijd te zoeken naar waarom de computer niet start – monitor controleren, openvijzen, harde schijf nakijken, … en dan blijkt dat de pries niet inzit!
2. "al wat in de “pries” steekt verbruikt.
nu zijn dat wel peanuts, voor zo een adapterke.. maar hij verbruikt iets" (forum.belgiumdigital.be)
hagelslag, muizenstrontjes
Van Dale 2016 chocoladekorrel: 1 korreltje chocolade als broodbeleg
Wie wil er chocoladekorrels op zijn crème-glace?
het gevoel dat de regeringsformatie je stilaan de strot uit komt
(dit moét wel een Vlaams woord zijn, want Nederland koos massaal voor “Bokitoproof” als mooiste woord van 2007, en niet voor het alom in België gebezigde ~!)
Veel Wetstraatjournalisten beginnen acute tekenen van formatiemoeheid te vertonen.
schokdemper, schokbreker
vnw: schokbreker van een auto
< Frans: amortisseur
zie ook verzamellemma wegcode
Klik op de afbeelding
Mijn amortisseur is kapot gegaan van al die kasseiwegeltjes.
humoristisch eufemisme dat in het algemeen aangeeft dat een vrouw of meisje een uitgesproken vrouwelijk figuur heeft; specifiek betekent het dat ze een grote boezem heeft
Zie ook oren en poten, goed voorzien van ~
Amai seg, ’t is weral een poar joar lejje dak Elise nog hem gezien, mor die is seegewerrigs persies goe verzien van poëten en oëre.
(Amai zeg, ’t is weeral een paar jaar geleden dat ik Elise nog heb gezien, maar die is tegenwoordig precies goed voorzien van poten en oren.)
veel geluk hebben, voorspoedig zijn, het goed treffen
vnw: met zijn gat in de boter vallen: veel geluk hebben, het treffen, met zijn neus in de boter vallen
NL: met zijn neus in de boter vallen
Hij is met zijn gat in de boter gevallen: van den enen dag op den andere diensthoofd worden, na promotie van de chef.
treinkaartje
vnw: in België ook: treinkaartje
< in de betekenis van treinkaartje is coupon Belgisch-Frans
ook treincoupon
zie ook coupong; verzamellemma wegcode
Weekendcoupon
Ik moet mijne coupon nog kopen.
Zij kochten voor ons een treincoupon tot in Verviers en nodigden ons uit om bij hen te overnachten. (http://wo1dudzele.brugseverenigingen.be/)
vergiet
Van Dale: stramien
< (1555) Oud-Frans estamine (zeefdoek)
de r is te verklaren uit een vorm stermijn, waarin de r naar voren werd verplaatst
nevenvormen:
strameen: Gent
stromijne: Meetjesland
stromijn: Waasland
stramien
stamijn
synoniemen in verschillende regio’s: trizee, zijbaar, zij, verzijp, temst
Giet de patatten af in een strameen.
Giet het witloof eens af in de stromeine.
Schep moed, al is het met een stramijn.
> andere betekenis van stramijn
interesse opwekken voor een belangrijke zaak, die voor iedereen van belang is
vnw: belangstelling wekken, aandacht vragen voor, iets onder de aandacht brengen
volgens vrt.be Standaardtaal in België voor:
•belangstelling wekken voor
•bewust maken voor
•gevoelig maken voor
•ontvankelijk maken voor
•warm maken voor
We moeten de mensen sensibiliseren voor deze gevaarlijke situatie.
Oudenaardist
De inwoners van Oudenaarde worden van oudsher bonenklakkers genoemd. In vroeger tijden verdienden velen uit de regio Oudenaarde de kost met het aan de man brengen van gepofte bonen op Vlaamse kermissen en braderieën in Oost-Vlaanderen en daarbuiten. Wanneer bonen gepoft worden, klakken ze open, hetgeen de naam verklaart.
Het fenomeen van de bonenklakker op foren is verdwenen, doch deze bijnaam van de Oudenaardenaren is blijven bestaan.
Tussen bonenklakkers en Ronsische zotten heeft het weliswaar nooit geboterd, maar bruin bier zuipen doen ze allemaal.
gehaast stappen, lopen, zich reppen, gas geven
zie ook beuzze geven, buzze, buzze geven
Begin maar al te getten (lopen).
> andere betekenis van getten
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
