Reacties van Marcus

Ersatz: vervangmiddel

Het Duitse woord is “Ersatz”, het substantief dat hoort bij het werkwoord “ersetzen”,wat betekent vervangen. Ersatz betekent dus vervangmiddel, surrogaat. De uitspraak is wel:“erzats”, vanwaar de verkeerde spelling.

letter, lutter, luttelijk

In de Antwerpse Kempen lutter, nu waarschijnlijk niet meer gebruikt en bij mijn weten altijd predikatief. Voorbeeld:“Hoe was het daar van eten?” “Het was zo maar lutter”. Zie ook luttelijk.

dertig jaar

De man die me het woord bijgebracht heeft is in 1983 gestorven, dat is dertig jaar geleden. Toeval?

dialect is ook semantisch

Ik zal niet ontkennen dat een glazenmaker “libel” betekent, ik geef alleen maar aan dat men het woord in de Antwerpse Kempen gebruikt voor een langpootmug, en dat is geen libel. Sommigen zijn geneigd te denken dat dialect alleen maar een collectie is van woorden, die op een of andere manier uit de boot van de standaardtaal gevallen zijn. Anderen denken dan weer dat het alleen maar om de locale uitspraak van de woorden gaat. Het is echter meer dan dat: ook de betekenis van woorden, die op het eerste gezicht tot de standaardtaal behoren, kan helemaal anders zijn dan in die standaardtaal.

pjeirebakkes

Wordt algemeen gezegd in Antwerpen, ook in de stad. Daar is het natuurlijk “peirdebakkes”. Het gaat niet alleen om de tanden, maar om de vorm van het hele gezicht; mensen die een lang, hoekig gezicht à la Fernandel hebben, met een lange kin en grote tanden, worden zo genoemd. Echt vriendelijk is het natuurlijk niet.