Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
denderen, daveren
Etymologie: frequentatief van ‘dokken’ (stoten, stampen)
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Onze wagen dokkerde over de kasseien van de Muur van Geraardsbergen.
snoepje
zie ook boterbolleke
- Wie van de kindjes wilt een bolleke? Ge zijt allemaal heel flink geweest.
- ‘Oma, mag ik een bolleke?’
- Wie heeft er in de zak met muntebollen gezeten?
> zie andere betekenissen van bol, bolleke
gootsteen
uitspraakvariant van pompbak
Fons komt onze poembak maken van de noen.
liedje:
En de poembak, en de poembak,
en de poembak is kapot.
Den ouwe is versleten
en de nieuwe is kapot.
later, straks, zo dadelijk
< Frans: subit (bruusk, plots)
Dat zal ik sebiet wel doen, nu ga ik eerst …
Ik zal u sebiet eens bellen.
Sebiet begint mijn favoriet programma op den TV.
Uitdrukking : Sebiet of nog ieër (<- eerder).
kuren hebben, humeurig zijn
vnw: kuren hebben
ook in prov. Antwerpen
Antw. stad: loeten hebben
zie ook petteke, het ~ in hebben
in Antw. Kempen ook weubben, haar ~ hebben, enkel gebruikt voor vrouwen
Ons Marie heeft weer haar loeten, laat haar maar een beetje gerust, anders krijg je er toch ruzie mee.
Ons vader vroeger, kon dikwijls voor een week minstens, zijn loeten hebben. Als em dan van het café of van waar dan ook terug kwam, kon m ineens vroem klappen en lachen.
Pectus carinatum: borst van een persoon waarvan het borstbeen naar voren steekt en de zijkanten ingevallen zijn;
bij uitbreiding iemand “met een kiekeborst”: iemand die er slap uitziet
NL kippeborst
zie ook kieken; verzamellemma geneeskunde
Liever een kiekeborst dan een ton gelijk gij.
“nu is het zo dat ik van geboorte af een aandoening genaamd pectus excavatum heb.. in de volksmond gewoon een ingedeukte borstkas genoemd (de andere vorm is dat de borst naar buiten toe groeit, ook kiekeborst genoemd) …” (Be Strong.net Don, 190309 )
vnw: balpen
bic is een verwaterde merknaam van Bic®, zie verwaterde merknamen
herkomst: merknaam Bic; vgl. kodak, isomo, diesel, singer e.a.
< Frans: Marcel Bich (producent van balpennen, aanstekers, scheermesje en andere wegwerpartikelen)
uitspraak met scherpe i
zie ook: stylo
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Mijn antwoord is altijd hetzelfde: “Neem een bic, koop een blocnote met vierkantjes. En begin te schrijven.” (standaard.be)
Mijn schoolschriften van 50 jaar geleden zijn nog perfect leesbaar, geschreven met een bic van enkele centen (hln.be)
‘De leerlingen van tegenwoordig zijn toch niet meer zoals vroeger… ’ ’Ge weet toch waar ge aan begint?’ ‘Pas maar op met bikken, die pikken hier alles!’ (kifkif.be)
Belangrijk : BLAUWE bic en geen stift maar een ordinaire schrijfbic. (omaweetraad.be)
het bij iemand totaal verbrod hebben
Mijn leugentje om bestwil is uitgekomen en werd niet geappreciëerd, ik heb mijn vriendin in haar rapen gescheten.
-glas bier, meestal pilsbier
-bierglas
vnw: pint, pintje
•(drink)glas
•glas bier, pilsje
zie ook pint
Van Dale bij pintje: Belgisch-Nederlands, informeel: glas pils
synoniem: pilsje, biertje
Jos: Komaan, we gaan een pintje pakken.
Karel: Ja ’t is goed, eentje!
Jos: Jaja, eentje, en dan gaan we naar huis.
Pintje klinken, pintje drinken, jongens wat een zaligheid, Wij doen mede aan dat tweede werkje van barmhartigheid. (A. Preud’homme)
Dan rijdt u ’s avonds de oprit op, gaat de garagepoort open, springen de lichten aan, rolt er een pintje uit de frigo, en springt Netflix aan terwijl u naar de zetel wandelt. (vrt.be)
Ergens in Antwerpen onder de Lieve Vrouwetoren:
- Ober, een ‘pinteke’, graag.
- Mijnheer komt uit Nederland?
(opm: pinteke is Nederlands-Belgisch)
Tegelijkertijd, ergens aan de Amsterdamse grachten:
- Garçon, een ‘biereke’ alstublieft.
- Mijnheer komt uit België?
vrouwelijk geslachtsdeel, foef, miemel, prut, preute
Van Dale 2018 (vulgair) vrouwelijk geslachtsdeel (zonder verdere aanduidingen)
“Altijd maar die preut. Wij, mannen, zijn erdoor geobsedeerd, zeker als je, zoals ik, nog maagd bent. Ik wou dat je voor je verjaardag een preut als cadeau kon vragen.” H. Brusselmans, De Qualastofont, 2013.
> zie ook andere betekenissen van preut
de gelijkvloerse verdieping, de verdieping op de begane grond
NL: parterre
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2016: BE benedenverdieping
DS2015 standaardtaal; NL: de begane grond
zie ook gelijkvloer
vergelijk: eerste, het ~
Onze living is op het gelijkvloers en geeft uit op den hof.
“Onderaan ziet u de plattegrond van het gelijkvloers.” (standaardtaal in België) Taaladvies.net
De begane grond, benedenverdieping, parterre (vooral gebruikelijk in Nederland) of gelijkvloers (algemeen Belgisch-Nederlands) is een bouwlaag van een gebouw die ter hoogte van het maaiveld ligt. (Wikipedia)
strikje, vlinderdas
Diminutief van “neu”
< Frans: le noeud
zie ook verzamellemma kledij
Uw neuke hangt scheef.
“Een strikje, of neuke, door zoals ze bij ons zeggen wordt meer en meer genomen als vervanger van een stropdas.” (blog)
“Ik heb het neuke toen één keer aangedaan, à la minute. Tot ze uit mijn zicht verdwenen waren. Voor mijn neukesperiode droeg ik dassen. Daarna niets meer.” (blog)
ingewikkeld, complex, doordacht, geavanceerd, verfijnd, geraffineerd, gestofisticeerd
< Frans: sophistiquer, afgeleid van het Grieks, cfr. sofisme
Van Dale 2017 online: BE
VRT Taalnet: standaardtaal in België
zie ook gesofisticeerd
Een computer is een gesofistikeerd apparaat.
verkeerde spelling van bleiten
spottende uitdrukking die aangeeft dat iemand overbezorgd of bang is
zie ook klamper
Toen ik nog een jong meisje was mocht ik nooit alleen de deur uit. Ons moeder was bang dat ik van de klamper zou gepakt worden.
moe
overdrachtelijk: beu (iets moe zijn):
zeer veel uitspraakvarianten, ook buiten de provincie Antwerpen
vgl. trap: muug, muuger, muugst; zie ook muugte
Hij is muug van het werken.
Na een paar dagen was hij het spelletje muug.
> andere betekenis van muug
uitgeholde vliertak om vlierbessen of wat anders al blazend mee weg te schieten (blaaspijp)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klak: Naam voor de klakkebus (De Bo (1873); De Cock en Teirlinck, Kinderspel (1905)).
Brussel: flokkebus
Haspengouw: krakkebuis
Sommige regio’s in de Antwerpse Kempen en Limburgse Kempen: flopbuis
Toen we nog jong waren was het maken van en spelen met klakkebuizen een zeer geliefd tijdverdrijf.
1) vervelend, hinderend, irritant
2) geïrriteerd
ook embetant
Van Dale 2018: ambetant
bijvoeglijk naamwoord • ambetanter, ambetantst
na 1950 < Frans embêtant
BE; spreektaal
1. vervelend, naar
2. wrevelig, prikkelbaar
vnw:
-vervelend, naar, lastig, hinderlijk
-ontstemd, verstoord, kregel
vgl. ambetanterik, embetanterik
1) Ons baby’tje doet helemaal niet ambetant, zo nen brave.
1) ’t Is embêtant ’k en weet niet hoe (mechelenblogt.be)
2) Ik word ambetant van die stoverij tussen mijn tanden.
met Allerzielen de kerk binnen- en pas buitenlopen na het lezen van nen onzevader en vijf weesgegroetjes om ne vollen aflaat te verdienen
herkomst: afgeleid van het Italiaanse woord “Portiuncula”, wat “perceeltje” betekent. De naam verwijst naar het kerkje dat de H. Franciscus in Assisië liet bouwen (en waar hij ook ligt begraven), en dat nu, ingekapseld in een enorme koepelkerk, een bedevaartsoord is geworden. Destijds verleende Rome een volle aflaat voor eenieder die dit kerkje bezocht (om te bidden). Later werd dit gebruik veralgemeend zodat je op bepaalde dagen in het jaar (Maria Hemelvaart, Allerzielen) ook in je eigen kerk met een kerkbezoek volle aflaten kon “sparen” voor de zieltjes in het Vagevuur. Veel mensen gingen dan even bidden in de kerk, liepen een blokje om, of gewoon even rond de kerk en dan weer naar binnen voor een volgende aflaat.
afgeleide betekenis: voortdurend binnen en buiten lopen
Met Allerzielen stuurde ons moeder ons naar de kerk om te pesjoenkelen.
alweer, opnieuw, terug
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015: geen standaardtaal
zie ook Vlaamse volgorden
Het is vandaag weeral aan het regenen.
Ik ben weeral mijn sleutels kwijt.
Weeral een man op een kraan – De Standaard
Waarom moest dit weeral bij ons gebeuren – De Standaard
Bel20-index weeral over belangrijke grens – De Standaard
Comeback Hargreaves valt weeral in water – De Standaard
Weeral auto uit de bocht en tegen muurtje (Lommel) – De Standaard
Kortrijk Xpo weeral bijna te klein (Kortrijk) – De Standaard
Weeral nieuwe start voor sociale inspectiediensten – De Standaard
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
