Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
hard en bros geworden
zie ook verduren
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Het lederen riemke van mijn sacoche is helemaal verduurd, straks krakt het af.
“De rubbertjes van mijn iPod-koptelefoon zijn ‘verduurd’. Zijn die ergens los te krijgen?” (startpagina.nl)
“Volledige doos elastieken, 500gr. NIEUW !!! Lengte : 60mm Dikte 1,50mm Vorig jaar aangekocht dus zeker nog niet verduurd !” (tweedehands.nl 10 jun. 2018)
“Gietijzer in goede staat (enkel de beschermkapjes in plastiek zijn verduurd).” (veiling.catawiki.be 27 feb. 2017)
1) awel, komaan,…
2) welaan, …
gebruikt als stopwoordje
zie ook allez allez, allee, allez kom, allez toe, allez vooruit, allez ze
vnw: allee:
- kom nou!
- allee, is het écht waar?: kom nou
- ik bedoel
Nog twee keer slapen en we zijn er. Allee, slapen, zaterdag moeten we om 4u30 vertrekken. En ik zie al zo af. – LN, 17-01-2003
- allee, rood-wit: hup rood-wit
1) Allez, kikkers zijn niet altijd groen.
Allez, allez! Komaan Tom Boonen, rij de benen van uw lijf!
Allez, trekt eens niet zo aan mijn haar.
Maar allez zeg, wat is dat nu?
2) Allez, dat was het alweer se.
laf weer: zwoel, zwaar, doef, drukkende temperatuur
in Nederland: benauwd weer
Een duik in het zwembad doet deugd bij zo’n laf weer.
ik
< Frans: bibi
Van Dale 2015 online: BE; informeel, schertsend
in de provincie Antwerpen ook: bibieke, bibieke hier,…
zie ook mondeeke, wiewouter, eummekes
Bibi heeft dorst en gaat er seffens ene pakken.
Bibieke hier heeft genoeg gewerkt voor vandaag. Ik kap ermee.
Belgisch systeem voor elektronische betalingen, ook gebruikt om plastiek bankkaart, geldautomaat aan te geven, ook bancontacten als werkwoord in de betekenis van elektronisch betalen of geld afhalen
ook als verkorting van bancontactautomaat, bancontactapparaat, bancontactterminal
vnw: bancontact®: geldautomaat
Logo
Is hier ergens een bancontact in de buurt?
Ik ga met bancontact betalen.
Kan ik hier bancontacten of moet ik met cash betalen?
“Ik moeten geld hon ol noa den bancontact
Wan o da utgoan I min portefeuille verzwakt.” (Flip Kowlier, Donderdagnacht)
demorgen.be: Bancontactpannes: getroffen handelaars krijgen compensatie
kortademig, onmachtig (meest in figuurlijke zin)
wnt:
‘A’ op zich is een verouderd ontkenningsvoorvoegsel, thans alleen nog over in het bnw. amechtig en oubollig, verbastering van abolgig.
Middelnederlands: amachtich, amechtich ‘machteloos, uitgeput, verslagen’.
Afleiding van het zelfstandig naamwoord middelnederlands amacht ‘onmacht’, gevormd uit het voorvoegsel ā- ‘zonder, niet’ en macht, met achtervoegsel – ig. De oorspronkelijke betekenis is dus ‘onmachtig’. De huidige betekenis ‘buiten adem’ heeft zich vernauwd uit het oorspronkelijke ‘uitgeput’ door volksetymologische associatie van het eerste lid, dat niet meer als ontkenningsvoorvoegsel werd begrepen, met aam, de samengetrokken vorm voor adem. Daar de betekenis vervolgens niets meer met machtig te maken had, kon de oorspronkelijke Brabantse vorm met – e- zich handhaven in de standaardtaal. Inmiddels is het woord echter verouderd. (M. Philippa e.a.)
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
Ik was veel te snel vertrokken: al na twee minuten liep ik te puffen als een amechtig hangbuikvarken.
Hun gesprekken tonen aan dat hun eigen, verschillende spirituele tradities en geloofsovertuigingen het samenleven niet bemoeilijken maar dat ze juist het antwoord bieden om het spirituele vacuüm van een amechtig Europa opnieuw met zin te vervullen. (en nu gij!)
(kindertaal) eitje
ook in het Waasland
< in het Antwerpsch- en Waasch idioticon is ‘tik’ een hen in kindertaal
’s Zondags eten wij altijd een tikkeneike bij ons ontbijt.
kauwgom
herkomst: Chiclets is een merknaam. Na de Tweede Wereldoorlog brachten de Amerikaanse soldaten chewing gum mee. De dunne reepjes waren gemaakt van chicle, een boomsap dat de Maya’s reeds kauwden.
chiclet is een verwaterde merknaam van Chiclets®, zie verwaterde merknamen
Kauwgom van het merk Chiclets
zie ook tuttefrut, sjiek, sjiekkelitte; verzamellemma verwaterde merknamen
Gooi uwe chicklet liever in de vuilbak in plaats van er de stoep mee te begaaien.
“Ik kom regelmatig tegen dat men met een baseballpetje en met een chiclet in de mond, dan zal ik hem meestal zeggen dat hij zijn chiclet moet ofwel inzwelgen ofwel in zijn hand moet plakken omdat hij als ik hem het woord geef één van de twee moet doen." (ugent.be)
We hangen nu aan elkaar als een chiclet.(tijd.be)
Ik herinner mij dat ik ooit helemaal kaal naar huis ben gekomen na een scoutskamp omdat ik een chiclet in mijn lange manen had gekregen van mijn patrouilleleider en de leiding oordeelde dat alles eraf moest. (demorgen.be)
speken, spuwen
tuffer (m.), tufster, vr. die tuft
znw: het getuf
niet gebruikelijk in de stad Antwerpen
Van Dale 2005: 3. (gewestelijk) spuwen
Van Dale online 2014: (informeel) spugen
zie ook uittuffen
Vroeger stonden in de kerk tufpotten of speekbakken zodat de mannen hun sjiek erin konden tuffen.
Wie doet er mee met een wedstrijdje kersepitten tuffen?
Probeer zo ver mogelijk te tuffen (met water). (chirojeugd Vlaanderen: http://www.spelensite.be/spel/punkspel)
“Men ”tufte” eens op het hout (van de strekellat) en haalde het vervolgens door het zand van een molshoop.” V. Vessem (Kalmthout, 1956).
Kinderlogica: hoe noemt men een dier dat tuft? Een tufdier.
lastigvallen, ergeren, irriteren, vervelen, plagen
vnw: vervelen, hinderen, lastigvallen
ook embeteren
< Frans embêter
zie ook ambetant
Sorry dat ik u hier kom ambeteren, maar het is echt dringend.
Wij zijn de mannen die de gas doen brannen,
De klinken repareren en de maskes ambeteren!
Maar ik ga ervan uit dat we als gevechtspiloot niet per se opdrachten zullen uitvoeren die de mensen embeteren. (standaard.be)
Gezien de vorm is ambetant datgene ,,wat embeteert’’. (standaard.be)
Buysse embeteert me nog meer dan gij. (ugent.be)
zijn voeten vegen aan iets
Van Dale 2014 online: Bot: laars Belgisch-Nederlands, spreektaal
uitdrukking: zijn botten aan iets vegen: zich er niets van aantrekken, er maling aan hebben
zie ook:
zak, zijnen ~ vegen aan,
gat, er zijn ~ aan vegen
Pff, dat interesseert mij niet, ik veeg er mijn botten aan…
hoor
uitspraak: tweemaal doffe e
andere spelling: zene
in korte vorm ze
Da hemme kik ni gedaan, zenne!
Goe gedaan, ze!
> zie andere betekenissen van zenne
1. ingang, plaats waar men binnenkomt
2. hal in een huis aan de voordeur, voorportaal, vestibule
vnw:
-ingang, toegang
-hal, gang
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 ingang, hal: geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
vgl. inkombalie, inkomdeur, inkompoort, inkomhal, inkomweg, inkomruimte; inkomtafel
1. Den inkom van de winkel is langs links.
Het bouwcentrum in Antwerpen heeft 2 inkoms.
2. De postbode staat te wachten in den inkom.
In de inkom van het gebouw staat een veelzeggend bronzen beeld van een slapende hond, gecreëerd door José Vermeersch. (standaard.be)
Aan de inkom van het gebouw kreeg ze een taart, of beter een bord vol slagroom, in het gezicht geduwd.(standaard.be)
Hilde viel voor de marmerschilderingen in de inkom, Gaetan voor de authentieke glazen lampen in de gang.(standaard.be)
De zaal en de inkom worden gescheiden door een foyer, die ruimte biedt aan … komt aan de andere zijde, vlak tegen de publieke kamer met een eigen inkom (standaard.be)
aardappelpuree met botermelk (nogal slap van consistentie) met lichtgekookte eieren
De puree werd op een bord geschept en in het midden een kuiltje gemaakt en daarin het ei gezet.
In ’t Westvlaams: kadul (Zie “Westvlaamsch Idioticon”-1892 van E.H. L.-L. De Bo en “Kortrijks Woordenboek”-1999 van Dr. Frans Debrandere) recept met toevoeging van gebruinde boter.
In ’t Zuidoost-westvlaams (o.a. Waregems): stampies (Zie “Kortrijks Woordenboek”-1999 van Dr Frans Debrandere).
In ’t “Meetjeslands”: Totjespap (Zie “Kortrijks Woordenboek”-1999 van Dr Frans Debrandere)
Zie ook: stampie, taatjespap, tootjespap, taantjespap, kadul
Als ons mémé tutjespap maakte, dan was dit om uw vingers van af te likken.
Tutjespap met gepocheerd ei en grijze garnalen, een klassieker uit grootmoeders tijd, staat nu nog op de menukaarten.
brutaal, vrank, stout
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij Assurant: in de volkstaal geworden tot ASTRANT (met invoeging van t tusschen s en r die onmiddellijk achter elkander kwamen —, Een woord dat men in het Nederlandsch heeft afgeleid uit assurantie, den verhollandschten vorm van frans assurance, in den zin van vrijmoedigheid; het Fransch zegt niet assurant, maar assuré.
Van Dale online 2018 niet algemeen onbeschroomd, zelfverzekerd
zie ook: strant, astranterik
- Dat was nen astrante kerel seg! Zonder iets te vragen of te zeggen, sleurt die mij op den dansvloer en ik ken die nog geen eens.
- “Zeg, Wouter, hoe kwam het toch dat je zoo opeens met de familie meeging? ’t Is nogal heel erg asterant van je.” – Multatuli, 1874
eetbord
wnt bij teljoor:
Daarnaast taljoor (in meer fransche spelling tailloor enz.); telloor, talloor, in een groot deel van Brabant en in het Land van Waas; talloore (vr.), in ’t Z.-O. van Vlaanderen; teljer, bij Schuermans (1865-1870). In ’t Westvlaams is een vrouweijke taljoore, teljoore.
Bord, schotel, waarop vleesch wordt voorgesneden (in dezen zin lang verouderd); vervolgens, en dit is reeds in ’t Middelnederlands de gewone betekenis: tafelbord, etensbord, bord.
“Moe, pakt es de telloren uit de kast.”
“Stel u gerust: uit uw telloor zal ‘m niet mee-eten. Nietwaar, Floske? Gij lust het alleen maar van vrouwke’s telloor?”
(Johan Fabricius – 2013 – ?Fiction https://books.google.be/books?isbn=9025863604)
hagelslag, chocoladekorrels, muizenkorrels
vnw: muizenstrontjes: hagelslag
Muizenstrontjes op een boterham
Moet gij een boterham met muizenstrontjes of met choco hebben?
Hij at elke dag een boterham met muizestrontjes als ontbijt. (Midrac – 01 Feb 2022 11:16)
niet veel betekenis, magertjes, weinig
in Antw. /ginne vette/
Zijn examen was ook genne vette, hij zal moeten bissen.
niets, geen jota
Van Dale 2015 online: BE, geen knijt: helemaal niets
uitspraakvariant: prov. Antw.: knaat, knaait
Ik versta geen knijt van al hetgeen hij me gezegd heeft.
nieuwsblad.be: Hilarisch, want niemand begrijpt er een knijt van.
blogspot.com: Ik ben wat een sucker voor moderne kunst. Niet dat ik er een knijt van begrijp, en soms is het gewoon downright bizar.
wip, speeltuig waarop twee personen afwisselend op en neer wippen
Op de wipplank
Mama en papa gingen mee op de wipplank zitten.
> andere betekenissen van wipplank
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
