Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #141

    verschot
    (het ~ , geen mv.)

    spit: acute lage rugpijn, die vaak ontstaat na het optillen van een zware last

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: (Vl.-België) Plotseling optredende pijn met gedeeltelijke machteloosheid in de lendespieren, spit; (med.) lumbago.
    — Ik heb e verschot in mijnen rug, Cornelissen-Vervliet (1903).

    Van Dale BE; spreek­taal spit

    Mijne man heeft mee helpen verhuizen en nu zit hij met het verschot.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Marcus (02 Aug 2021 05:39)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Sep 2012

    👍
    785

    #142

    koffieklets
    (de ~ (m.))

    gezellig babbeltje bij een tas koffie

    vnw: koffiepraatje, koffiekransje

    ook koffieklasj

    zie ook koffiekletsen, koffiekletser

    Elke zaterdag komt de buurvrouw op koffieklets.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 May 2023 09:11)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Nov 2011

    👍
    782

    #143

    baai
    (de ~ (m.), -en)

    gebreide trui
    uitspraak: boy, boaj, boej, boi, boj

    Van Dale: baai
    (1619) <Frans baie, Oud Frans bai, van Latijn badius (bruin – paard- met zwarte stippen)
    (stofnaam) dik en grof wollen weefsel, op molton lijkend flanel, waarvan onderkleren, vrouwenrokken, hemden worden gemaakt

    zie ook liefbaai; verzamellemma kledij

    ook in sommige Limburgse regio’s en in de Noorderkempen

    Trek zo nie an m’n boy!

    Met dat koud weer kan je wel een boy gebruiken.

    22 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door dsa en laatst gewijzigd door nthn (30 Jul 2021 10:47)

    👍
    780

    #144

    kot
    (het ~, koten/kotes)

    dierenhok

    Van Dale 2013: kot (het; meervoud: kotten; in België: koten)

    Kempen: mv: koters, kotes

    Icono512
    Hondenkot

    zie ook verzamellemma koterij

    De konijnenkoten moeten eens uitgekuist (uitkuisen) worden, ze stinken.

    De school dat is een apekot, parlez-vous
    De apen zitten twee aan twee, parlez-vous
    De grootsten aap die zit van voor
    En doet de zotste kuren voor, inke pinke parlez-vous
    (Vuile Mong en zijn vieze gasten)

    > andere betekenissen van kot

    13 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door nthn (08 Aug 2021 23:12)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Jun 2015

    👍
    778

    #145

    paardenkop, twee man en een ~
    (uitdr.)

    heel weinig volk op een plaats
    NL: anderhalve man en een paardenkop

    het aantal ‘man’ kan variëren, zie voorbeelden

    zie ook drie man en een paardenkop

    Er was maar twee man en een paardekop in de stamenee.

    “Maar het moet zinvol zijn: gaan spelen in een crappy café voor een man en een paardenkop, daar zie ik het nut niet van in.” (poppunt.be)

    “Bijna alle r’en uit de wereldtalen zijn in het Nederlands aanwezig, van de getrilde tongpunt-r tot de Gooise r — in Vlaanderen door nog geen tien man en een paardenkop gebruikt.” (Ann De Craemer)

    “Programma’s maken voor duizend man en een paardenkop is onzinnig, wat niet wil zeggen dat je klakkeloos caféwijsheden en toogpraat moet overnemen.” (sites.google.com)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door enigma en laatst gewijzigd door Marcus (09 Aug 2021 07:22)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Nov 2009

    👍
    778

    #146

    schremen
    (ww. schreemde, heeft geschreemd)

    wenen, schreien, schreeuwen

    < Middelnederlands ‘scremen’

    “Begind hier nie te skreêmn, da pakk’n zy hier nie. Z’hen ‘t hier nie’ vô jankers en zeker nie’ voôr iemand gelik gy.” (Hannelore Bedert – Ol de mens’n)

    Men snikte en schreemde rond het lijk. Ik kan dat niet hooren zonder schreemen. Hij schreemde van spijt en berouw, (De Bo 1873)

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door wiver en laatst gewijzigd door de Bon (03 Aug 2021 16:48)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Sep 2013

    👍
    776

    #147

    Dezeke
    (naam)

    Jezus

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: jezus:
    In de zegsw. ‘Deezeken de oogen uitsteken, het te bont, te bar maken.
    ’Dat gaat over zijn hout. Menschen, houdt op, want waarlijk ge steekt Deezeken zijne oogen uit!’ De Mont en De Cock, Vl. Vert. (1898).

    (Hageland) Zjuzzeke, Jezeke

    zie ook danke Dezeke, Dezeke kijft

    smoort, smoort, smoort ’n sigaret
    doe voort, voort, voort en smoort zo lank a ge nog asem hèt
    vraagt on Deezeke, lieve God
    dat ’m boven al e pleutske lot
    mor da g’ eerst nog moet trekke on oe sigaret
    (naar de Strangers)

    Ge meugt Diezeke zijn ogen niet uitsteken!

    In Djezekes tijd (heel lang geleden)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Diederik en laatst gewijzigd door Frans Denissen (29 Jul 2021 14:40)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Nov 2010

    👍
    776

    #148

    kleintje
    (het ~ , (o.), ~s)

    een kleine portie friet

    Een kleintje met mayonaise en een curryworst, alstublieft.

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 11:42)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Aug 2012

    👍
    776

    #149

    pilarenbijter
    (de ~ (m.), ~s)

    man/vrouw die elke dag naar de mis gaat, iemand die zodanig veel bidt, maar voor de schijn
    NL: kerkrat

    ook als spotnaam voor christendemocraat

    Die zal de bijbel wel uit zijn hoofd kennen, de pilarenbijter.

    “Of zijn de liberalen plots verworden tot pilarenbijter-knuffelaars? :dat is nu net het hilarische :D
    liberalen en sossen mogen vanvoor zitten, onze super-tjeef zit vanachter.” (politics.be)

    Pilarenbijters, die lezen Onze-Lieve-Heer nog van zijn kruis.

    “Onze mama was wel katholiek, maar was geen pilarenbijter”, zegt haar zoon Guy Van Ginderen. (vrt.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Hufmaster en laatst gewijzigd door de Bon (04 Jul 2021 21:07)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Dec 2009

    👍
    774

    #150

    faar
    (de ~ (v./m.), ~s, faren)

    grootlicht, koplamp van de auto
    algemeen: schijnwerper

    < Frans: phare (zie voorbeelden)

    zie ook verzamellemma wegcode

    Kunt u de faren opzetten alsjeblief?

    “En dan heb je nog de inderdaad de grootlichten (in de volksmond: faren). Als je die ontsteekt, brandt er op je dashboard een blauw symbool.” (gratisrijbewijsonline-forum.be 17 dec. 2010)

    Met helikopters en faren zochten ze het hele terrein af.

    Als je nog verder dan honderd meter kunt zien door openbare verlichting, dan mag je de grootlichten (pharen in de volksmond) niet aansteken. (vab.be)

    Pharen/faren is inderdaad een woord dat men ook wel eens gebruikt voor grootlicht. (gratisrijbewijsonline-forum.be)

    > andere betekenis van faar

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door felix van de laar en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Oct 2024 07:17)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Jan 2016

    👍
    772

    #151

    bavet
    (zn. , v/m. , ~ten of ~tes)

    slabbetje

    ook: bavette

    vnw

    < Frans bavette

    anw: in België

    Doe maar een bavet aan, als ge gaat beginnen smossen met uw eten.

    Ai nee, Sofian heeft nog maar net verse kleerkes aan en ge zijt zijn bavet vergeten aan te doen.

    Daar heeft hij veel last van, moet constant een bavette aanlaten of zijn bloes is door en door nat. (baby.be)

    En – jawel – een bavette die je beschermt tegen vuile vlekken. … (nieuwsblad.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Dec 2024 10:27)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Dec 2007

    👍
    771

    #152

    grof brood
    (het ~, -en)

    bruin brood

    “Grof brood, brood uit een mengsel van tarwe en rogge gebakken”, Cornelissen-Vervliet (1899)

    anw: (vooral) in België; weinig gebruikt)

    vgl. grijs brood

    Breng eens een grof brood mee van de bakker.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (01 Dec 2024 09:46)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Nov 2008

    👍
    770

    #153

    verbeulemansen
    (ww. verbeulemanste, verbeulemanst)

    taalkundig verbasteren, verfransen, …

    Van Dale 1995 (Belg)

    uit wikipedia:
    Verbeulemansing betekent het taalkundig verknoeien of verbasteren van bepaalde woorden of uitdrukkingen door deze te vervangen door woorden van de heersende elite. De term wordt veel gebruikt in relatie met Brussel maar kan ook algemeen gebruikt worden.

    Het woord is ontstaan naar aanleiding van het populaire en verfilmde Franstalige toneelstuk Le Mariage de Mademoiselle Beulemans (Nederlands: Het Trouwfeest van Juffrouw Beulemans of Brussels: De Traaifiest van Mademoiselle Beulemans), geschreven door Frantz Fonson en Fernand Wicheler in 1910, dat een portret schetst van de Brusselse Franstalige burgerijbevolking met haar eigen taaltje.

    In 1917 gebruikte de schrijfster Virginie Loveling het woord reeds in haar dagboek, waar ze de verbeulemansing van de stad Gent aanklaagt.

    zie ook verbeulemansing; Beulemans en Kakebroek

    Tegenwoordig hoort ge vaak Ça va? in plaats van Hoe is’t?
    - En, ça va? (ça va)
    - Jaja. Çavakkes.
    Moeten we dat als een verbeulemansing van het Vlaams beschouwen?

    ‘Verbeulemansing’ is de term die Vlamingen meestal associëren met de verspreiding van een taal ten koste van een andere. Zoals in Brussel gebeurde met het Frans ten koste van het Nederlands.
    (http://home.scarlet.be/~camaja/Recensies/wereldtaal.pdf)

    13 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 17:59)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Mar 2012

    👍
    767

    #154

    knoeften
    (ww. knoefte, geknoeft)

    bijten, kauwen

    Karin: “Dan moeten we vanavond op baksels van vanmorgen knoeften!” (bron: het Peulengaleis)

    > andere betekenis van knoeften

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door steven_VI en laatst gewijzigd door de Bon (14 Jul 2021 19:31)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Jul 2013

    👍
    766

    #155

    sjokkelen
    (ww. sjokkelde, heeft gesjokkeld)

    schommelen

    ook uitgesproken /zjokkelen/

    Laat hem eens sjokkelen op het schommelpaard.

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Marcus (10 Aug 2021 14:42)
    Dit woord was woord van de dag op 31 May 2013

    👍
    765

    #156

    looksaus
    (de ~ (v.), -zen)

    knoflooksaus

    Van Dale 2016 online: BE

    Voor mij een kebab met looksaus en een blikske cola, alstublieft.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door de Bon (07 Aug 2021 20:48)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Mar 2008

    👍
    764

    #157

    aftrekker
    (de ~ (m.), ~s)

    gerief om mee op te nemen opnemen

    AN: trekker of vloertrekker

    vrttaal.net: standaardtaal in België

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4

    zie ook aftrekken

    Rakel fcm

    Om de vloer te kuisen heb ik een opnemer, een emmer water, allesreiniger en een aftrekker nodig.

    Volgens vakbondsman Hans Lemmens (ACOD) is hij enkele dagen terug nog een medegedetineerde te lijf gegaan met een aftrekker.(standaard.be)

    > andere betekenis van aftrekker

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door de Bon (11 Jul 2021 19:08)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Dec 2007

    👍
    764

    #158

    zak, in ’t ~ zetten
    (uitdr.)

    bedriegen, benadelen, oplichten

    Van Dale online: iemand in de zak zetten: Belgisch-Nederlands informeel

    zie ook zak, in ’t ~ gezet worden; zak, in ’t ~ laten lopen; grammatica: gereduceerd lidwoord

    Ik heb mij ne nieuwe mixer gekocht, maar daar hebben ze me ferm mee in ’t zak gezet! Binnen het jaar was hij al kapot.

    Ze hebben hun eigen serieus in ’t zak laten zetten door de zo gezegde all-in formule te pakken.

    “Ofwel wist de minister het niet en is hij eigenlijk in de zak gezet door de legertop, en dat is redelijk ernstig”, analyseert Ivan De Vadder nu in “De ochtend” op Radio 1. (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door nthn (11 Aug 2021 14:59)
    Dit woord was woord van de dag op 15 May 2009

    👍
    763

    #159

    orendul

    erg kwaad zijn, het hysterisch zijn nabij

    zie ook horendol, ergens ~ van worden, hoorndul

    ook in de Antw.Kempen

    ‘Wie honger lijdt, schreeuwt om iemand oorendul te maken’ Teyrlinck, Land van Belofte.

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nv577401 en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 00:55)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Jun 2011

    👍
    763

    #160

    troeten
    (de ~, (m.), geen mv)

    dommerik, ook sufferd, goedzak maar eerder simpel van geest
    verwant met trunten, trunte

    regio: scheldeland, groene gordel

    Zo nen troeten, zijn vrouw bedriegt hem waar hij bij staat.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door denbruinen en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 04:40)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Nov 2009

    👍
    759

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.