Reacties van Rodomontade

‘Ma ni me mij’ was een liedje van Pas De Deux, peins ik.

’t Is een kwestie van aanvoelen, hee? „Met iemand meegaan” zal voor iedereen aanvaardbaar zijn; ’t is nochtans ook twee keer hetzelfde, alleen de ene keer ‘met’ en de andere keer ‘mee’. Pas wanneer de vormen identiek hetzelfde zijn, treedt er somwijlen een gevoel van dubbelheid op. Sommige werkwoorden hebben een vast voorzetsel, en als dat hetzelfde is als het voorvoegsel van het werkwoord, kan dat dubbel aanvoelen.

Is dit niet tot Antwerpen beperkt? Als kind heb ik mijn veters altijd mijn rijkoorden genoemd. Het woord nestel heb ik hooguit twee jaar geleden leren kennen.

Ik zeg dat ook. Er zijn er van soorten.

Het ene is een voorzetsel, het andere is een prefix van een werkwoord. Ge kunt ook zeggen: „Typ een woord in het vakje in.”
In het Nederlands hebben de meeste mensen enorme problemen, te doorgronden wat een deel van het werkwoord is en wat bij een voornaamwoordelijk bijwoord behoort. Ik schrijf bijvoorbeeld: „…dat ik ervan uitga.” Dat lijkt mij logisch, want het is ‘uitgaan van iets’. Sommigen schrijven echter: ‘ervanuitga’, anderen ‘er vanuitga’, nog anderen ‘ervanuit ga’, en nog anderen ‘er vanuitga’.

Dat vermeende herhalen van een voorzetsel is eigenlijk niet zo bizar, want het is eigen aan het Nederlands dat vele werkwoorden een prefix hebben, hetwelk op zichzelf eigenlijk al morfologisch gezien een voorzetsel is. Alleen functioneert het in syntactisch opzicht niet als een voorzetsel, maar als een deel van het scheidbare werkwoord, en derhalve is het een voornaamwoordelijk bijwoord.

In het Duits is dat allemaal heel gewoon. „Wir werden die Orangenstückchen an den Teig anbringen.” „Tippen Sie ein Wort in das Eingabefeld ein.” „Über etwas übereinstimmen.”
Het ene is een deel van het werkwoord, het andere is een voorzetsel van de bijwoordelijke bepaling.