Reacties van petrik

Van Dale vermeldt een verwante betekenis onder “schlamm”: bezinksel van steenkool in water, kolenslik – ongemarkeerd.
In Haspengouw zegt men (ook) “slam”. Duizenden vrachtwagens volgeladen met dit goedje heb ik in onze straat vroeger zien voorbijrijden komende van de Limburgse kolenmijnen op weg naar het Luikse industriegebied …
Kolengruis voor huishoudelijk gebruik, bv. om er briketten van te persen, noemden we “mél” (Ned. mul?, Duits Mull/Müll?).

De associatie met hangborsten ligt inderdaad voor de eh … hand.
Zie ook WNT, i.v. totebel: “Wellicht oorspr. uit toot (…) en bel (…), als min of meer tautologische samenst. ter aanduiding van een oude vrouw. Verg. morsebel, snottebel (in de bet. 2), lellebel ”slonzige vrouw, slet” en ook liegebel en rochebel. De bet. van ”onnoozele —” en die van ”babbelzieke vrouw” kunnen gemakkelijk met die van ”oude vrouw” verbonden worden. Anderzijds kan men denken aan samenst. uit toot, I) en bel in de bij bel (I) behoorende bet. van ”neerhangend voorwerp”, dat ook gehoord is in de bet. van ”borst”. Hierdoor wordt de overdracht naar de bet. van kruisnet aannemelijk, indien men denkt aan de gedaante van het uit het water opgehaalde net.”

Naar mijn aanvoelen is “zaan” mannelijk: goejje zoewn, viëse zoewn. Maar aangezien dit woord in mijn eigen dialect niet gangbaar is, wel in de omliggende dialecten, maak ik graag voorbehoud.

vgl. zwoon

toetebet

Recent hoorde ik de variant “toetebet”, met dezelfde betekenis. De uitgang “-bet” doet natuurlijk hard denken aan de voornaam “Elisabeth” (vgl. trees, flauwerik, trut …), maar toch vermoed ik dat er in dit geval Franse invloed is geweest: “toute bête”.

't is klodden ...

Als afzonderlijk lemma opgenomen omdat mij niet meteen duidelijk is of “klodden” nu het meervoud is van “klod” of van “klodde”. Ik zou voorstellen om bij “klod” te verwijzen naar “klodde” (mv. -n) en het mv. “-rs” te verhuizen naar een lemma “klodder”. Zie o.a. Van Dale en WNT.